Franchise Definitie: Wat is franchising?

Ik ga ervan uit dat je hier bent omdat je de definitie van franchise wilt weten. Met andere woorden, je wilt weten: "Wat is franchise?" en wat betekent het nou als je aan franchising doet. 

De meeste mensen zullen de vraag ‘wat is franchise’ beantwoorden met: “Nou, McDonald's is een franchise. En dat geldt ook voor Subway.

En hoewel beide antwoorden waar zijn, definiëren ze niet wat een franchise is of doet.

Franchise Definitie: Wat is een franchise?

Simpel gezegd wordt franchise wel eens gedefinieerd als “het vermenigvuldigen van succes”. Een ondernemer heeft een succesvol bedrijf opgebouwd en stelt ondernemers (franchisenemers) in staat om volgens dezelfde formule hun eigen succesvolle bedrijf op te bouwen. In ruil hiervoor betalen ze de eerste ondernemer (de franchisegever) een vergoeding.

Korte definitie franchise

Hier is een korte franchisedefinitie in de stijl van een studieboek:

Franchising is een vorm van intensieve, commerciële samenwerking tussen twee zelfstandige marktpartijen voor de distributie van goederen en/of diensten, met gebruikmaking van een gemeenschappelijke naam en een uniforme werkwijze richting de klant.

Definitie volgens de Wet Franchise

De Wet Franchise definieert franchiseformules als volgt:

Een franchiseformule is operationele, commerciële en organisatorische formule voor de productie of verkoop van goederen dan wel het verrichten van diensten, die bepalend is voor een uniforme identiteit en uitstraling van de franchiseondernemingen binnen de keten waar deze formule wordt toegepast, en die in ieder geval omvat:

  1. Een handelsmerk, model of handelsnaam, huisstijl of tekening; en
  2. Knowhow, zijnde een geheel van niet door een intellectueel eigendomsrecht beschermde praktische informatie, voortvloeiend uit de ervaring van de franchisegever en uit de door hem uitgevoerde onderzoeken, welke informatie geheim, wezenlijk en geïdentificeerd (bepaald) is;

Lange definitie franchise

In de al oudere Europese Erecode Franchising staat een andere, langere definitie van franchise waarin deze begrippen verder uitgewerkt worden:

Franchising is een systeem voor de afzet van goederen en/of diensten en/of de toepassing van technologie, gebaseerd op een hechte en voortdurende samenwerking tussen juridisch en financieel zelfstandige en onafhankelijke ondernemingen, de franchisegever en zijn individuele franchisenemers.

De franchisegever verleent daarbij aan zijn individuele franchisenemers het recht en legt hen de verplichting op om een bedrijf te exploiteren volgens het concept van de franchisegever.

Gedurende de looptijd van een schriftelijke franchiseovereenkomst, die voor dit doel tussen partijen is gesloten, heeft de individuele franchisenemer het recht en de plicht om tegen directe of indirecte financiële vergoeding gebruik te maken van de handelsnaam en/of het handelsmerk en/of het dienstmerk van de franchisegever, de knowhow (*), de zakelijke en technische methoden, de werkwijze en andere zaken die industrieel en/of intellectueel eigendom zijn van de franchisegever, ondersteund door voortdurende commerciële en technische hulp door de franchisegever.

  • (*) “Knowhow” is een geheel van niet-geoctrooieerde praktische kennis, die voortvloeit uit ervaring van en onderzoek door de franchisegever en die geheim, wezenlijk en bepaald is
  • “Geheim” betekent dat de knowhow als geheel of in de juiste samenstelling van de onderdelen, niet algemeen bekend of gemakkelijk toegankelijk is; de term is niet bedoeld in de nauwe betekenis dat elke individuele component van de knowhow geheel onbekend of buiten het bedrijf van de franchisegever niet beschikbaar moet zijn
  • “wezenlijk” betekent dat de knowhow informatie omvat die onontbeerlijk is voor de franchisenemer voor het gebruik, de verkoop of doorverkoop van goederen of diensten, met name voor de presentatie van goederen voor de verkoop, de verwerking van goederen in verband met de verrichting van diensten, methoden van contact met klanten, administratie en financieel beheer; de knowhow moet nuttig zijn voor de franchisenemer in die zin dat deze dankzij die knowhow zijn concurrentiepositie bij de sluiting van de overeenkomst kan versterken, met name doordat hij zijn prestaties kan verbeteren of gemakkelijker toegang kan verkrijgen tot een nieuwe markt
  • “Bepaald” betekent dat de knowhow voldoende gedetailleerd moet zijn om te kunnen beoordelen of hij aan de criteria inzake het geheime en wezenlijke karakter voldoet; de beschrijving van de knowhow kan worden opgenomen in de franchiseovereenkomst, neergelegd in een afzonderlijk document of vastgesteld in een andere geschikte vorm

Intensieve commerciële samenwerking

Franchising is een intensieve vorm van commerciële samenwerking tussen twee zelfstandige partijen. Hiermee onderscheidt het zich van bijvoorbeeld een licentiemodel. Bij een licentiemodel wordt er ook samengewerkt, maar is het niveau van samenwerking veel beperkter. Waar een licentiemodel zich bijvoorbeeld vaak beperkt tot alleen een merknaam of een enkel systeem gaat het bij franchise om een volledige ondernemingsformule. Vrijwel alle aspecten van de onderneming zijn uitgedacht en in de praktijk getest. Binnen de franchise dupliceer je de geteste, bewezen formule op alle vlakken van de bedrijfsvoering. Afhankelijk van hoe hard of soft de formule is, mag je als franchisenemer hier nog in enige mate vanaf wijken.

Hard en soft franchise

Harde en zachte franchise modellen verschillen in het niveau van vrijheid en de mate van structuur die ze bieden aan franchisenemers. In een hard franchise systeem hebben franchisenemers minder vrijheid, maar opereren binnen een meer rigide en duidelijk gedefinieerde formule, wat een gevoel van zekerheid en een sterk, goed gevestigd merkimago biedt. Aan de andere kant bieden zachte franchise regelingen meer flexibiliteit aan franchisenemers, maar met die flexibiliteit komt ook een verhoogd risico, omdat de consistentie en kracht van het merk kunnen worden verdund als elke franchisenemer te veel autonomie uitoefent. Het is belangrijk om een balans te vinden tussen vrijheid en het naleven van de gevestigde formule om een ​​competitief voordeel op de markt te behouden. Lees meer over de verschillende vormen van franchising op deze pagina.

De voordelen van franchising

Franchising brengt tal van voordelen met zich mee die een grote impact kunnen hebben op het succes van een bedrijf, bijvoorbeeld:

  • Een verhoogde kans op succes vanwege de gevestigde aard van franchiseconcepten, waardoor individuen de initiële uitdagingen van het starten van een bedrijf vanaf nul kunnen omzeilen.
  • Franchise bespaart ook tijd, aangezien de voorbereiding vaak minimaal is, met sommige franchiseovereenkomsten die zelfs volledig operationele vestigingen aanbieden die direct klaar zijn voor gebruik.
  • Ondersteuning is nog een belangrijk voordeel, aangezien franchisenemers profiteren van hulp op verschillende gebieden zoals administratie, marketing en inkoop, waardoor ze zich kunnen concentreren op klantenservice en personeelsbeheer.
  • Financieel gezien omvatten franchisekansen doorgaans lagere investeringskosten in vergelijking met onafhankelijke ondernemingen, waardoor het voor ondernemers gemakkelijker wordt om gunstige leningen van banken te verkrijgen vanwege het verminderde niveau van bedrijfsrisico.
  • Franchises profiteren ook van schaalvoordelen, waardoor franchisenemers collectieve onderhandelingskracht kunnen gebruiken voor kortingen op aankopen zoals voorraad en marketingdiensten. Bovendien is het doorgaans eenvoudiger om een franchise-locatie te verkopen dan om een onafhankelijk bedrijf van de hand te doen, wat franchisenemers meer flexibiliteit en liquiditeit biedt bij het zoeken naar een exitstrategie.
  • Ten slotte bevordert de samenwerkingsgerichte aard van franchising een gevoel van kameraadschap onder belanghebbenden, waardoor een ondersteunend netwerk ontstaat voor wederzijds succes en gedeelde verantwoordelijkheden bij het realiseren van bedrijfsdoelen.

Efficiënte taakverdeling

Bij franchiseformules bestaat er een efficiënte taakverdeling tussen franchisenemer en franchisegever. Beide partijen doen vooral datgene, waar zij sterk in zijn. Voor de franchisenemer zijn dat vooral de operationele taken, zoals de verkoop en de dagelijkse gang van zaken binnen de eigen onderneming. Voor de franchisegever ligt het accent op aspecten als de marketing, backoffice ondersteuning, automatisering en de aansturing van de totale organisatie.

Minder ondernemersrisico als franchisenemer

Zoals genoemd is een goede franchiseformule een getest en bewezen concept. De franchisenemer loopt hierdoor als zelfstandig ondernemer beduidend minder risico dan een autonome starter. Je kan als franchisenemer een goed ondernemersinkomen verdienen met de juiste inzet als je je houdt aan de franchiseformule. Economisch gezien heeft de franchisenemer een stukje van zijn zelfstandigheid prijs gegeven bij het aangaan van de samenwerking in de vorm van franchising. In ruil daarvoor geniet hij vele voordelen. Beide partijen hebben als doel: het realiseren van een optimaal resultaat. Andere doelstellingen zijn daarvan afgeleid, zoals groei, continuïteit en efficiency.

Geschikt voor startende én bestaande ondernemers

Franchising is bijzonder geschikt voor de startende ondernemer, maar ook de reeds gevestigde ondernemer kan in franchiseverband een succesvolle doorstart maken. Steeds vaker sluiten reeds gevestigde ondernemers zich aan bij een franchiseformule om hun rendement te vergroten en daarmee de continuïteit van de eigen onderneming te waarborgen. Een bekend voorbeeld hiervan is Albert Heijn, die zelfstandige kruidenierswinkels heeft geconverteerd in succesvolle franchisevestigingen.

Lees hier verder bij Franchising groeit

Het verschil tussen licentie en franchise

Licentie en franchise zijn beide overeenkomsten die bedrijven toestaan om bepaalde rechten te gebruiken, maar ze verschillen aanzienlijk in structuur en implicaties.

Licentie

Een licentieovereenkomst geeft een bedrijf of individu (de licentienemer) het recht om bepaald intellectueel eigendom (IP) te gebruiken dat eigendom is van een ander bedrijf of individu (de licentiegever). Dit kan een merknaam, patent, auteursrecht, ontwerpen, bedrijfsgeheimen, technologie of andere vormen van IP omvatten. De licentienemer betaalt meestal een vergoeding voor het recht om het IP te gebruiken, maar behoudt een aanzienlijke mate van onafhankelijkheid. Ze zijn vrij om hun bedrijfsvoering naar eigen inzicht te runnen, zolang ze maar binnen de grenzen van de licentieovereenkomst blijven.

Franchise

Een franchiseovereenkomst gaat veel verder dan een licentie. In een franchiseovereenkomst koopt een bedrijf of individu (de franchisenemer) het recht om een volledig bedrijfsmodel te gebruiken dat eigendom is van een ander bedrijf (de franchisegever). Dit omvat niet alleen het gebruik van het merk en het IP van de franchisegever, maar ook de bedrijfsprocessen, de bedrijfscultuur, de opleiding, de marketing, het operationele model en meer. De franchisenemer betaalt meestal een initiële franchise fee en daarnaast een maandelijks vast bedrag of percentage van de omzet aan de franchisegever. In ruil daarvoor krijgen ze uitgebreide ondersteuning bij de bedrijfsvoering, maar moeten ze ook strikt de regels van de franchisegever volgen.

Verschil tussen licentie en franchise volgens de Wet Franchise

In de Wet Franchise wordt franchise ook gedefinieerd. Voldoet een concept niet aan de definitie, dan is het in veel gevallen feitelijk een licentie en is de Wet franchise dus niet van toepassing. De definitie luidt als volgt:

Franchiseformule: Een operationele, commerciële en organisatorische formule voor de productie of verkoop van goederen dan wel het verrichten van diensten, die bepalend is voor een uniforme identiteit en uitstraling van de franchiseondernemingen binnen de keten waar deze formule wordt toegepast, en die in ieder geval omvat:

1. Een handelsmerk, model of handelsnaam, huisstijl of tekening; en
2. Knowhow, zijnde een geheel van niet door een intellectueel eigendomsrecht beschermde praktische informatie, voortvloeiend uit de ervaring van de franchisegever en uit de door hem uitgevoerde onderzoeken, welke informatie geheim, wezenlijk en geïdentificeerd is;

Het verschil tussen licentie en franchise samengevat

Een licentie is een eenvoudigere overeenkomst die doorgaans slechts één element van IP omvat en weinig begeleiding of ondersteuning van de licentiegever biedt. Vaak is dan ook geen sprake van informatie die geheim, wezenlijk en geïdentificeerd is. Een franchise is een uitgebreide overeenkomst die een compleet bedrijfsmodel omvat en vaak intensieve ondersteuning van de franchisegever vereist, maar ook strikte naleving van de regels van de franchisegever.

In het formuleoverzicht vind je zowel franchiseformules als concepten die een licentie verstrekken. Het overgrote deel (95%+) is echter franchise.

Nu je de basis van franchising hebt begrepen, is het interessant om te zien hoe franchising in de loop der jaren is gegroeid en welke impact het heeft gehad op de zakelijke wereld.