Leonidas: trouw aan de wortels

In de rubriek ‘de geschiedenis van….’ portretteert Franchise+ een in Nederland actieve formule die zijn bestaansrecht al over een lange periode heeft bewezen, nationaal en/of internationaal. Ditmaal de honderdjarige producent van Belgische bonbons, Leonidas.

Een familiebedrijf dat nog altijd vasthoudt aan de vier sleutelwaarden van de oprichter: versheid, kwaliteit, keuze en betaalbaar voor iedereen. Door: Hans Veltmeijer Wie Leonidas hoort, denkt aan die heerlijke typisch Belgische bonbons. Toch heeft de lekkernij een nog veel exotischer herkomst. Het was namelijk de in de Verenigde Staten gevestigde Griekse banketbakker Leonidas Kestekides die zijn ambachtelijke producten introduceerde in Brussel tijdens de wereldtentoonstelling van 1910. De pralines van hoge kwaliteit vielen direct in de smaak.
In 1913 keerde Leonidas terug naar België. Ditmaal ter gelegenheid van de Internationale Tentoonstelling in Gent. Na de bronzen medaille in 1910, oogstte hij ditmaal goud. Wellicht motiveerde die waardering hem om te blijven. Maar minstens zo’n grote rol in deze beslissing speelde de liefde. Hij verloor zijn hart aan een jonge Brusselse waarmee hij later zou trouwen. In zijn nieuwe woonplaats Gent opende hij honderd jaar geleden zijn eerste tearoom, genaamd Leonidas. Niet lang daarna volgde een vestiging in Brussel. Na tweeëntwintig jaar ging de zaak over in handen van zijn neef, Basile Kestekides. Deze besloot als eerbetoon aan de Griekse koning van Sparta, Leonidas, diens beeltenis te integreren in het bedrijfslogo. Basile was een rasondernemer en een harde werker. Elke ochtend kwam de melkboer aan de deur van de werkplaats verse melk, room en boter afzetten. ’s Nachts maakte hij de bonbons die hij overdag in zakjes met zijn kar in het centrum van Brussel verkocht. De politie viel hem dikwijls lastig vanwege zijn straathandel. Zo kwam hij op het lumineuze idee van het ‘guillotineraam’. Hij huurde een kleine kamer en stalde zijn producten door ruimtegebrek uit in de vensterbank. Zijn in het naastgelegen atelier geproduceerde bonbons waren aanraakbaar, kakelvers en ook nog de helft goedkoper dan die van de concurrenten. Hij maakte het daarmee wel erg verleidelijk voor de klanten. Het ‘guillotineraam’ werd een daverend succes dat op grote schaal gekopieerd zou worden.

Witte chocolade

Van 1935 tot zijn overlijden in 1970 dreef Basile de zaak. Zijn motto daarbij was ‘altruïsme, kwaliteit, werk, professionalisme’. Hij werd opgevolgd door zijn broer Ioannis Kestekoglu die werd geassisteerd door zijn jongste broer Alexandre. De benjamin was tevens arts van beroep. Zijn chemische kennis kwam van pas bij de formulering van nieuwe recepturen. Hij had Basile ook al geholpen bij de creatie van pralines. Samen ontwikkelden zij het grote succesnummer, de Manon Café, tot de eerste praline omhuld met witte chocolade ter wereld. Tot 1980 was deze bonbon samengesteld uit roombotercrème, krokante nougatine en een walnoot omhuld door een suikerlaagje. Maar Ioannis werkte het liefst met chocolade en daarom verving hij de suikerlaag door witte chocolade, de nougatine door praliné en de walnoot door een hazelnoot uit Turkije van de beste kwaliteit. Deze bestseller voert nog altijd het Leonidas assortiment aan. In 1985 werd Ioannis opgevolgd door zijn dochter Maria Kestekidou. Zeven jaar later werd de bedrijfsleiding versterkt met de dochter van Alexandre, Vassiliki Kestekidou. De oude meester maakte zijn laatste praline in 1999, vlak voor zijn dood. De bonbon kreeg de naam ‘Alexandre le Grand’.

Vier sleutelwaarden

De familiegeschiedenis ging voort want Vassiliki werd in 2003 voorzitter van de Raad van Bestuur van het concern. Haar broer Dimitrios bekleedt die topfunctie nu. Vier nakomelingen van Leonidas zetelen vandaag nog in de Raad van Bestuur en volgen alle strategische beslissingen op de voet. Ze garanderen zo dat de ‘geest van vrijgevigheid’ van de oprichter in stand blijft. Inmiddels is het eens kleine en traditionele familiebedrijf uitgegroeid tot een moderne onderneming met een stevige en professionele structuur. Amsterdam, Parijs, Londen, Rome, Sydney, Hong Kong, Tokyo, New York. Overal zijn de pralines van Leonidas te koop. En allemaal komen ze uit de fabriek in Brussel. Geproduceerd met respect voor de vier sleutelwaarden van starter Leonidas: versheid, kwaliteit, keuze en betaalbaar voor iedereen. Dat laatste gold ook in tijden dat de vraag veel groter was dan het aanbod. Een ideale omstandigheid om de prijzen op te drijven. Maar dat deed Leonidas in 1985 niet. Wel plaatste het bedrijf een advertentie waarin de zakelijke klanten werden opgeroepen om geen aanvragen meer in te sturen voor het openen van een nieuwe winkel. De productie kon de vraag even niet meer volgen.

Grote schare trouwe klanten

In die honderd jaar heeft het kleine laboratorium van oprichter Leonidas dus een enorme weg afgelegd. Maar dat wel zonder zijn ziel en zijn oorspronkelijke ingrediënten te verloochenen: hazelnoten uit Turkije, amandelen uit Italië, kersen uit de Périgord en walnoten uit Grenoble. Daarnaast bestaat de chocolade voor honderd procent uit cacaoboter, zowel voor de vulling als voor het omhulsel van de pralines. Van plantaardig vet of palmolie wordt geen gebruik gemaakt. De vullingen worden uitsluitend met verse boter gemaakt. Met die eerste keus ingrediënten voor de ongewijzigde recepten heeft Leonidas een grote schare trouwe klanten opgebouwd. Op het vlak van weldaad en het verlangen om heerlijke producten van de hoogste kwaliteit te creëren, is er in die honderd jaar niets veranderd. In de loop der jaren is Leonidas de klanten wel gevolgd in hun vraag naar verschillende smaken en hun verlangen om pralines als cadeau aan te bieden in gevarieerde presentaties en doosjes. Maar wat er in die honderd jaar vooral is veranderd, is de groei van Leonidas buiten de Belgische grenzen. Na Frankrijk en Nederland in de jaren tachtig, zijn de vleugels over de wereld uitgeslagen. De honderdjarige recepten van de ondernemende Griekse banketbakker vallen overal in de smaak.

Meester-chocolatier

Claude Sneue is al bijna veertig jaar meester-chocolatier bij Leonidas. Hij hecht bijzonder veel belang aan de kwaliteit van de grondstoffen en ingrediënten die hij gebruikt. “Ik werk alleen met edele producten in mijn recepten, wat zeer lekkere en kwalitatief hoogstaande pralines oplevert. Ik denk dat dit het onvoorwaardelijke succes van de producten van Leonidas verklaart: producten van hoge kwaliteit tegen prijzen die voor iedereen betaalbaar zijn. Leonidas is altijd trouw gebleven aan het oorspronkelijke concept van de oprichter.”

Met twee concepten de toekomst in

Sinds augustus 2012 heeft Rob Tolboom als District Sales Manager contact met tweehonderd verkooppunten van Leonidas in Nederland. Hij bevindt zich in de rol van sparringpartner voor Leonidas, de grossier en de detaillist. “Dit merk opent zo veel deuren, de perceptie is zo goed”, heeft hij gemerkt. Hij wil bijdragen om ‘de kennis van honderd jaar toe te passen in de komende honderd jaar’. “Wij hebben honderd jaar van groei gekend, maar we moeten ook inzien dat de wereld is veranderd.”
In die snel veranderende wereld komt Leonidas met twee nieuwe concepten. Van het ‘Concept Chocolatier’ opende onlangs de eerste winkel in Amstelveen. Dit is een vestiging van de Belg Bruno Min die in 1968 in Roosendaal de eerste winkel met bonbons van Leonidas opende in Nederland. De ‘flagship store’ in Amstelveen is bedoeld om bestaande en nieuwe ondernemers te tonen hoe Leonidas de nieuwe winkels graag ingericht ziet. “Nu komt het dichterbij omdat er een plek in de buurt is. Tot nu toe was dit concept alleen te zien in België en Frankrijk”, aldus Tolboom.
Het concept waarin lichte en donkere tinten voor een modern en uitdagend contrast zorgen is niet op iedere plek van toepassing, legt hij uit. “In kleinere plaatsen is niet te leven van alleen bonbons. De Leonidas-winkels staan daarom alleen in de steden.”
Niet alleen de kleurstelling is veranderd, de producten zijn ook dichterbij de klant gekomen. Zo kunnen de chocoladeliefhebbers de verpakte bonbons nu zelf pakken uit de vitrines.

Van vissers naar jagers

Het tweede concept waarmee Leonidas de toekomst in gaat is ‘shop-in-shop’. Een verkleinde uitgave van het ‘Concept Chocolatier’ en in componenten op te bouwen, afhankelijk van de beschikbare ruimte. “Wij willen op deze manier naar een uniforme uitstraling toe. Bestaande ondernemers bieden we de mogelijkheid om over te stappen naar één van de twee concepten.” Voor nieuwe ondernemers geldt minder vrijheid: zij zullen met een nieuw concept beginnen. Fees zijn er in het geheel niet. Wel wordt er van de ondernemers een actieve houding verwacht. Tolboom stelt vast dat in het huidige economische klimaat ‘ondernemers moeten jagen, niet meer vissen’. Niet afwachten maar actief de klant verleiden en prikkelen. Als ruggensteuntje daarbij kunnen zij vrijwel kosteloos gebruik maken van de marketing van Leonidas. Ook kunnen zij de ‘infodays’ bezoeken. Dat is iets nieuws. Op 6 oktober vond zo’n eerste informatiedag plaats in thuishaven Brussel. Alle ondernemers wereldwijd (54 landen, 1.300 verkooppunten) waren daarvoor uitgenodigd. Zij konden presentaties bijwonen over nieuwe producten en marketingacties en netwerken met collega’s. “Wij willen de ondernemers meer meenemen in de wereld van Leonidas. En het is goed om met elkaar in gesprek te blijven zodat je het wiel niet opnieuw hoeft uit te vinden.”

+