De voor- en nadelen van crowdfunding voor financiering van groei
Bij de groei van de franchiseformule is over het algemeen het aantrekken van vreemd vermogen gebruikelijk. Hierbij treedt in het leeuwendeel van de situaties de franchisenemer als kredietnemer op. De meest geijkte route naar verkrijging van vreemd vermogen is het bancaire traject. Hierbij kan de algemene richtlijn worden gehanteerd dat 35%-40% eigen vermogen noodzakelijk is op de totale financieringsbehoefte.
Dat eigen vermogen kan gevormd worden door opgebouwde spaargelden of achtergestelde leningen. Bij deze laatste stellen externen krediet ter beschikking waarover ze wel rente ontvangen, maar waarop in principe niet afgelost mag worden gedurende de looptijd van de (hoofd) geldverstrekker. Ook marketingbijdragen van leveranciers kunnen onderdeel uitmaken van het eigen vermogen. Om de belangrijkste financier wat extra comfort te bieden komt het voor dat er een borgstelling vanuit de franchisegever wordt verstrekt ten behoeve van de lening. Dit bevestigt het vertrouwen van de franchisegever in de formule en de ondernemer. Let op: voor een franchisegever kan het verstrekken van borgstellingen aan franchisenemers of achtergestelde leningen wel leiden tot een lagere kredietwaardigheid van de franchiseorganisatie zelf.
Banken
Banken zullen in het leeuwendeel van de gevallen een zogenaamde BMKB lening verstrekken. Dit is een lening waarbij de Nederlandse Staat voor het grootste deel garant staat. Mocht het onverhoopt verkeerd uitpakken, dan kan de bancaire instelling beroep doen op de overheid voor de openstaande restschuld.
Voor dit krediet met staatsgarantie betaalt de ondernemer een eenmalige provisie, die gezien kan worden als een soort van verzekeringspremie. Deze provisie varieert van 3,9% tot 5,85% over het leenbedrag. Omdat een groot deel van de lening gedekt is, kan de bancaire instelling een lagere risico-opslag toepassen, hetgeen de rente over het leenbedrag verlaagd. Een startende franchisenemer betaalt momenteel gemiddeld 5% over een bancaire lening waarbij ook staatsgarantie is ingebouwd. De looptijd is veelal 60 maanden, waarbij de start van de aflossing in overleg kan worden overeengekomen. Naast een langlopende lening verstrekt de bank ook rekening courant kredieten voor bijvoorbeeld de voorfinanciering van de BTW. Dit zijn kort lopende kredieten met een gemiddelde rente van 7%.
Qredits
Mochten de reguliere banken niet over willen gaan tot financiering, dan wordt veelal doorverwezen naar Qredits. Deze zogenaamde ‘Micro financieringsbank’ verstrekt kredieten tot € 250.000. De rente op deze langlopende leningen is voor bancaire begrippen wel relatief fors voor onze sector (7,75% tot 8,75%). Qredits kan eigenlijk worden gezien als ‘bancaire’ instelling, die kredieten verstrekt indien de reguliere banken de casus als te risicovol aanmerken. Een aanvraag bij Qredits kan bij startups gepaard gaan met afname van coaching. De vraag is natuurlijk of coaching in deze wenselijk is of waarde toevoegt.
Leveranciers
De laatste jaren komen ook de toeleveranciers vaker in beeld bij financieringsaanvragen, die door de bancaire instellingen zijn afgewezen of waarbij bancaire instellingen minder financiering willen verstrekken dan benodigd. Deze leveranciers lenen in principe via externe partijen geld uit, waarbij de leveranciers borg staan voor de kredietverstrekkende instantie.
De rentetarieven liggen over het algemeen rond het niveau van Qredits. Het komt voor dat een leverancier een deel van de rente compenseert, zodat de rente per saldo wat lager komt te liggen. Bij verstrekking van leverancierskredieten komt veelal een afnameverplichting om de hoek kijken.
Het voordeel van financiering vanuit een leverancier ligt in het feit dat deze partijen als aangename borgsteller worden gezien. Het nadeel ligt primair bij de afhankelijkheid. Het is lastiger onderhandelen over leveringsvoorwaarden indien er gedurende een periode een binding is gerealiseerd. De leveringsvoorwaarden zullen minder gunstig zijn als er sprake is van (directe of indirecte) leverancierskrediet. Het is derhalve raadzaam om de voorwaarden zonder financiering en met financiële betrokkenheid met elkaar te vergelijken. Dan wordt ook de prijs zichtbaar die betaald gaat worden voor het verstrekte krediet.
Crowdfunding
Vooral als we kijken naar de kenmerken van een Qredits lening of leverancierskrediet komt eigenlijk direct als grootste concurrent ‘crowdfunding’ in beeld. Crowdfunding is inmiddels een beruchte concurrent van de bancaire instellingen geworden….
Indien we kijken naar de grootste crowdfunding platformen in Nederland dan is de gemiddelde geboden rente aan investeerders 7,5%. En voor franchiseformules lijkt deze zich eerder naar de 7% en zelfs onder de 7% te ontwikkelen dan erboven. De lagere rente komt voort uit het vertrouwen dat franchiseformules over het algemeen meer hebben dan een reguliere stand alone startup. De looptijden zijn ook vergelijkbaar met bancaire looptijden. Indien de bancaire leningoptie moeizaam of vanwege omstandigheden helaas net niet lukt, bijvoorbeeld doordat net niet aan de solvabiliteitseis wordt voldaan, dan is crowdfunding wellicht een veel interessanter alternatief dan de weg naar Qredits of leveranciers. De geboden rente ligt tenslotte lager dan bij de niet-bancaire instellingen.
In dit geval wordt crowdfunding alleen beoordeeld vanuit een renteperspectief. Maar er is nog iets anders…..namelijk de creatie van nog meer naamsbekendheid, maar vooral ook ambassadeurs. Creatie van gastloyaliteit en mond-tot-mond reclame zijn acties die hoog op het wensenlijstje staan van zowel franchisegever als franchisenemer, maar erg moeizaam of kostbaar om werkelijk te realiseren. Wellicht dat dit dan ook de zogenaamde competitive edge vormt van crowdfunding platformen in relatie tot traditionele bankiers.
In de afgelopen jaren zien we tenslotte bekende horeca franchiseformules crowdfunding inzetten voor de opening van nieuwe vestigingen. En dat is opmerkelijk indien men weet dat de franchiseformules ‘goedkoop’ en relatief eenvoudig bancair gefinancierd kunnen worden met uitermate schappelijke bancaire rentetarieven. Navraag leert dat de keuze voor crowdfunding tweeledig is. Enerzijds omdat een crowdfunding platform sneller bereid is om op basis van toekomstige kasstromen te financieren (een bank wenst deze eerst te zien…) en flexibeler kan omgaan met eisen ten aanzien van eigen ingebracht vermogen. Maar anderzijds vanwege de free publicity en gastloyaliteit die een goed crowdfunding platform voor de leningnemer kan genereren. Op de hoofdkantoren van grotere franchiseformules zitten goede rekenaars, die ook richting franchisenemers goed moeten kunnen uitleggen waarom crowdfunding de voorkeur heeft boven een bancaire lening ondanks de (vooralsnog) lagere bancaire rente.
Laten we zelf ook even rekenen
Stel een franchisenemer met een restaurantformule wenst een annuïtaire lening van € 200.000 met een looptijd van 5 jaar. Bij de bank is de rente 4,5% en bij het crowdfunding platform 7%. Over de gehele looptijd betaalt de ondernemer bij de bank € 23.716 aan rente en bij het platform € 37.614. Een verschil van € 13.898 euro over 5 jaar ofwel afgerond € 2.780 per jaar. Dan laten we de aftrekbaarheid van de rente in het resultaat even buiten beschouwing. Er zitten 200 investeerders in het project. Op basis van onderzoek blijkt dat investeerders minimaal 2 keer gedurende de looptijd de zaak als gast bezoeken met minimaal 1 extra gast. Dat resulteert in minimaal 800 bezoeken gedurende de looptijd. Bij een gemiddelde besteding van € 30 per gast resulteert dit in een additionele omzet van € 24.000. Bij een inkooppercentage van 30% komt dit neer op een extra brutowinst van € 16.800. Dat is meer dan het renteverschil.
Los van deze berekening vormen de investeerders ook ambassadeurs. Ze zullen sneller geneigd zijn om mensen in hun omgeving te attenderen op een project waar ze zelf ook in geïnvesteerd hebben. Ook beschikken de gevestigde grotere crowdfunding platformen over enorme mailbestanden. Het kan best zijn dat een project naar enkele tienduizenden mensen wordt gestuurd. Bij creatie van naamsbekendheid is dat waardevol. Dat scheelt in ieder geval behoorlijke marketingbudgetten voor social media campagnes. De uitbetalingen van crowdfunding platformen gaat veelal ook maandelijks. De investeerders worden daarmee ook op maandbasis nog even geattendeerd op hun investering met de naam van de franchiseformule er (kosteloos) bij.
Dat franchiseformules steeds vaker kiezen voor crowdfunding boven een bancaire lening is dus helemaal geen kwestie van zwakte, maar mogelijk onderdeel van een goed doordachte (marketing) strategie. En indien van beide werelden geprofiteerd wilt worden, dan is het bij sommige banken ook mogelijk om gezamenlijk te financieren (stapelfinanciering). De bank en het platform nemen dan de totale financieringsbehoefte gezamenlijk voor hun rekening. Let wel dat niet alle banken dit doen. Het is derhalve raadzaam om dit eerst voor te leggen bij de bank en bij het (beoogde) crowdfunding platform.
Dat crowdfunding in eerste instantie leidt tot meer naamsbekendheid en creatie van ambassadeurs en gastloyaliteit daar is in principe geen twijfel over mogelijk. Wel rust hier ook het gevaar in van crowdfunding. Zolang de leningnemer aan de financieringsverplichtingen voldoet is er weinig aan de hand. Echter indien onverhoopt niet aan de financieringsverplichtingen kan worden voldaan, dan krijgen de investeerders niet uitgekeerd. Daarin bestaat het gevaar dat deze situatie ook eenvoudig (online) wordt gedeeld. Het is derhalve raadzaam om van tevoren met het crowdfunding platform dit scenario door te spreken. Een optie is dan dat bijvoorbeeld de franchisegever de financieringsverplichtingen (tijdelijk) overneemt.
Binnen het crowdfunding landschap zijn er inmiddels meerdere grotere platformen actief. De meeste zijn ook lid van de landelijke branchevereniging. Welk platform het meest geschikt is, is afhankelijk van de kenmerken en het doel van de financiering. Voor de kleine leenbedragen is een platform dat zich primair richt op investeerders zonder winstoogmerk mogelijk geschikter dan een groot platform. De grotere platformen hebben echter veelal een veel groter investeerdersnetwerk met een hoger gemiddeld investeringsbedrag. Deze kunnen dan makkelijker grotere financieringen aan. Maar ook de doorlooptijden van de financieringsaanvraag kunnen van belang zijn. Bij groei is snel schakelen wenselijk of zelfs noodzakelijk. A1 locaties liggen tenslotte niet voor het oprapen. Snel duidelijkheid kan dan waardevol zijn. Het is aan te bevelen om op voorhand even te informeren naar de doorlooptijd. En tot slot controleer altijd even welke (soortgelijke) projecten het platform al heeft gedaan en hoe snel deze zijn gefinancierd.
Mark Tamsma
Managing Partner
Horeca Crowdfunding Nederland
