Uw franchiseformule in het buitenland?

Stel, u beschikt over een goed lopende franchiseformule in Nederland. Tijdens uw welverdiende vakantie in Italië krijgt u ineens een idee: uw formule zou ook daar een groot succes kunnen zijn! Voordat u de stap waagt, moet u uiteraard alle kansen en risico's in kaart brengen. Zo zal rekening moeten worden gehouden met de lokale cultuur en mogelijk ook met afwijkende wetgeving. Daarnaast is het natuurlijk zaak dat u uw juist zo succesvol gebleken franchiseformule in tact houdt. Maar hoever mogen samenwerkingsafspraken tussen de franchisegever en de franchisenemer eigenlijk gaan en welke mededingingsrechtelijke aspecten spelen daarbij een rol?

Het uitgangspunt van het Europese mededingingsrecht is dat afspraken in het kader van een samenwerking geen negatieve gevolgen mogen hebben voor de concurrentie. Voor franchiseovereenkomsten geldt echter dat verdergaande afspraken mogen worden gemaakt dan in een 'normale' samenwerking tussen ondernemingen. Zo is het opleggen van vaste prijzen of minimumprijzen mededingingsrechtelijk in beginsel niet toelaatbaar. Een franchisegever mag echter in het kader van een gezamenlijke kortingsactie wel vaste prijzen voorschrijven, althans binnen een vastgestelde periode van een aantal weken.

Ook marktverdelingsafspraken zijn in beginsel niet toegestaan. Een franchisegever kan dit effect echter toch bereiken door bijvoorbeeld het opzetten van een exclusief distributiesysteem, als gevolg waarvan in een bepaald geografisch gebied slechts ??n franchisenemer actief mag zijn. Een franchisegever mag echter alleen de actieve verkoop van zijn franchisenemers beperken. Dit betekent dat voorwaarden mogen worden gesteld aan bijvoorbeeld reclameactiviteiten, maar dat het beperken van de passieve verkoop niet is toegestaan. Er is sprake van passieve verkoop, wanneer de franchisenemer rechtstreeks wordt benaderd door klanten. In dat geval mag de verkoop door de franchisegever niet worden tegengehouden. Ook is het de franchisenemer toegestaan een webshop te hebben, die niet door de franchisegever mag worden geblokkeerd voor bijvoorbeeld bepaalde gebieden. Wel kan een franchisegever eisen stellen aan de door de franchisenemer gebruikte website, voor zover dit nodig is voor het behoud van de gemeenschappelijke identiteit van de formule. Daarnaast kan de franchisegever eisen dat een minimum aantal producten via de fysieke winkel wordt verkocht, echter zonder het aantal online verkochte producten te beperken.

In het geval van een expansie van een franchiseformule naar het buitenland kan het soms toch zijn toegestaan om de passieve verkoop te beperken. Dit is het geval wanneer een nieuwe markt wordt betreden. Er zijn in dat geval waarschijnlijk extra investeringen vereist van de franchisenemer, waardoor het gerechtvaardigd kan zijn deze franchisenemer gedurende een bepaalde periode te beschermen tegen de verkoop door andere franchisenemers.  

Naast de hier besproken afspraken zijn er uiteraard nog vele andere aspecten van belang, zodat u zich in het kader van een expansie naar het buitenland goed moet laten adviseren over de mogelijkheden.

Valerie (V.V.A.) Lipman,
Advocaat ondernemingsrecht en intellectuele eigendom
Poelmann van den Broek