Franchisenemer mag zonder toestemming franchisegever online acties plaatsen op “koopjessites”

De rechtbank Amsterdam heeft op 15 juni 2018 geoordeeld over de vraag of de franchisegever de franchisenemer mocht verbieden acties op koopjessite Social Deal te plaatsen. De franchisegever vreesde voor imagoschade. Bovendien was het bereik van de promotie van de franchisenemer met een dergelijke actie niet meer beperkt tot het eigen rayon, zodat afstemming met de franchisegever nodig was. De franchisegever krijgt echter geen gelijk. De franchisenemer mocht niet beperkt worden in zijn eigen online acties. 

De franchiseovereenkomst

De franchiseovereenkomst verschaft de franchisenemer gebruikelijk een exclusief recht om een merk of formule te exploiteren en hiervoor promotie te voeren in het eigen rayon. Dat was ook in dit geval zo, waar het ging om exploitatie van een afslanksalon en waartoe partijen een franchiseovereenkomst voor 4 jaar hadden gesloten. 

Standpunt franchisegever 

In de zaak waarover de rechtbank Amsterdam moest oordelen had de franchisenemer een goedkope actie voor een afslankbehandeling geplaatst op Social Deal. Deze online “koopjessite” heeft een landelijk bereik. De franchisegever vroeg Social Deal de voornoemde actie te verwijderen. De franchisegever stelde dat er geen toestemming was gegeven aan de franchisenemer om een individuele actie te starten op een website met landelijk bereik. Landelijke acties mochten volgens de franchisegever alleen gecoördineerd met de franchisegever worden gevoerd. Daarnaast vreesde de franchisegever voor imagoschade door met acties te stunten op koopjessites. Die vrees rechtvaardigde een beperking van het exclusieve gebruiksrecht, dat de franchisenemer op basis van de franchiseovereenkomst had.

Inbreuk gebruiksrecht niet toegestaan

De rechter volgt de standpunten van de franchisegever niet. Op basis van Europese rechtspraak kan een rechtvaardiging bestaan voor een verbod op verkoop via online platforms als het gaat om luxeproducten, vanwege de kans op imagoschade. In dit geval ging die vlieger voor de afslankformule niet op. Belangrijkste argument daarvoor was dat de franchisegever zelf ook gebruik maakte van Social Deal voor landelijke acties en zijn franchisenemers verplichtte om aan die centrale actie deel te nemen. Het beroep op imagoschade was daarmee van de baan. Dat de individuele actie niet vooraf met de franchisegever is afgestemd, deed het oordeel van de rechter niet anders uitvallen. 

De rechter vond dat de franchisegever een onevenredige en daarmee onaanvaardbare inbreuk op het gebruiksrecht van de franchisenemer maakte door de online actie te verbieden. De franchisenemer heeft door deze tekortkoming van de franchisegever schade geleden en heeft volgens de rechter terecht de franchiseovereenkomst ontbonden. De franchisegever moet de franchisenemer een bedrag van € 9.000,00 aan schade vergoeden. 

Les voor de praktijk

In deze zaak speelde een belangrijke rol dat de franchisegever eerder alle franchisenemers heeft verplicht om aan een soortgelijke – maar dan centraal gecoördineerde – actie deel te nemen. Daarbij past het niet om individuele voortzetting van die acties te verbieden. Als je dat als franchisegever wel zou willen doen, dan moet je hierover van tevoren in de franchiseovereenkomst afspraken maken. Daarom luidt het advies in het huidige digitale tijdperk om in het franchisecontract meer aandacht te besteden aan afspraken over online promotieactiviteiten. Zoals ook blijkt uit deze uitspraak, gebeurt dat in de praktijk nog te weinig.

Mr. A.I. (Angela) Mekes
La Gro Advocaten