Samen honderd jaar Formido

Ze hebben alle directies van Formido meegemaakt en zijn samen goed voor bijna honderd jaren bij de bouwmarktformule Formido. Maar Reind Wolthers, Gert de Vries en Tom Zwanenburg kijken in Bodegraven vooral naar het dynamische heden en de kansrijke toekomstperspectieven onder de paraplu van een grote investeerder.

In gesprek over de Stichting Formido Franchisenemers, Rijnhoek Plaza en expansie. “Samen optrekken en er wat leuks van maken, dat werkt.” In het kantoor van Tom Zwanenburg in winkelcentrum Rijnhoek Plaza in Bodegraven worden al snel oude herinneringen uitgewisseld. Logisch, want de drie heren aan tafel kennen elkaar al zo’n 32 jaar. Samen zijn ze goed voor bijna honderd jaar Formido. Rond 1980 begonnen ze alle drie als franchisenemer. Tom Zwanenburg in Waddinxveen, Reind Wolthers in Hoogezand en Gert de Vries in Oostvoorne. Een paar jaar later werden ze door collega’s gekozen om in een panel de belangen van de franchisenemers te behartigen.

Terwijl Formido sterk groeide op franchisebasis, werden ruim twaalf jaar geleden vanwege een nieuwe Europese mededingingswet alle franchisecontracten veranderd. Dat was het sein voor de drie om alle franchisenemers bij elkaar te roepen. “Door de nieuwe regels was er behoefte aan een professioneel overlegorgaan op basis van zeggenschap”, licht Tom Zwanenburg toe. Alle 75 franchisenemers kwamen opdagen en gaven het panel mandaat voor de oprichting van een stichting, een juridisch zelfstandige eenheid die de onderhandelingen over een nieuw contract met de franchisegever ging voeren. “Het panel was vrijblijvend, met de stichting kwam er echt structuur”, stelt Gert de Vries. “Het is geen eenrichtingsverkeer. Majeure besluiten worden gezamenlijk genomen. Bij ons kan een fee-verhoging niet zonder de toestemming van de stichting. De partijen kunnen niet zonder elkaar.” Toch lopen de belangen op een gegeven moment onvermijdelijk uit elkaar, merkt Reind Wolthers op. “Dan gaat het erom hoe je de koek verdeelt. Als je dan als gelijkwaardige partners kunt discussiëren, kom je eruit.”

In sneltreinvaart

De stichting vervult een cruciale rol tussen franchisegever, franchisenemers en franchiseraad. Door de korte lijnen zijn besluiten over bijvoorbeeld het marketingbudget al voorgebakken in de stichting. “Deze vorm is uniek in franchiseland, zelfs op Europese schaal”, weet Wolthers. “De meeste formules hebben een vereniging van franchisenemers. Het nadeel daarvan is dat de continuïteit in gevaar kan komen. Een stichting gaat altijd door omdat iedere franchisenemer automatisch begunstigde is van de stichting. Daardoor hebben we een grotere slagkracht.” Van de drie zit alleen directeur Reind Wolthers nog dagelijks in de stichting. Maar met Zwanenburg en De Vries pleegt hij regelmatig een telefoontje. “Wij zijn met zijn drieën begonnen. Gert is nu druk met de expansie en Tom is plaatsvervangend bestuurslid en houdt zo een vinger aan de pols. Het is goed om de lijnen zeer kort te houden en zaken samen af te stemmen. We werken er ook op die manier hard aan om de formule voort te stuwen.” En dat lukt, ook midden in een economische crisis. “Daardoor moeten we best snel schakelen”, zegt De Vries. “Overal wordt het minder dus ook bij de bouwmarkten. Een professionele organisatie als Formido wordt dan interessant voor ondernemers. Want ondanks de recessie, gaat het bij ons nog redelijk goed.” Wolthers: “Winnaars hebben een plan, verliezers een excuus.” Met het voordeel van ‘de professionele organisatie’ doelen zij niet alleen op de organisatievorm waarin de franchisenemers grote inspraak hebben. Ook de onderliggende basis is stevig. Als onderdeel van het grote investeringsfonds Maxeda is er veel mogelijk. “Er wordt niet alleen geïnvesteerd in vestigingsplaatsen maar ook in de formule”, aldus Wolthers. “In reclame via de nieuwe media, winkelinrichting, et cetera. Onder de paraplu van een sterke organisatie krijg je de situatie dat je als formule beter bent dan de rest. Het gaat in sneltreinvaart.” Gert de Vries knikt instemmend. “Veertien dagen geleden zijn we met een nieuwe ondernemer tot overeenstemming gekomen. Gisteren zaten we al met alle diensten, waaronder de afdeling winkelinrichting, gevelreclame en installateurs, in het toekomstige winkelpand.”

Reind Wolthers: “Korte lijnen en fantastische plannen”

Hij komt op voor de franchisenemers maar vindt zichzelf ‘meer een bruggenbouwer dan een vakbondsleider’. Uiterst zorgvuldig vervult hij zijn rol als directeur van de stichting waarin hij zowel vertrouwensman is van de franchisegever als aanspreekpunt en belangenbehartiger voor de franchisenemers. “Maar ook individuele franchisenemers sta ik bij, en daar doe ik geen enkele mededeling over in het stichtingsbestuur.” De smeerolie in de Formido-machine. Sinds 2011 kan hij zich voor de volle honderd procent op deze taak concentreren. Toen nam hij immers afscheid van zijn vestiging van Formido in Hoogezand. Nadat zijn kinderen definitief een ander carrièrepad hadden gekozen. “Het is prettig, want ik kan mij nu totaal onafhankelijk toeleggen op deze functie”, stelt hij. Zo heeft Wolthers vele facetten van Formido van dichtbij beleefd. Van districtsmanager tot zelfstandig ondernemer naar voorman van de franchisenemers. Die laatste groep heeft ‘in gebondenheid heel veel vrijheid’, benadrukt hij. “Buiten het standaarda ssortiment kunnen ondernemers ook een flexibel assortiment naar behoefte voeren. Dat wordt niet alleen toegestaan door de franchisegever, maar ook gefaciliteerd.” Zijn er meer dan tien franchisenemers die een bepaald afwijkend product of assortiment verkopen dan wordt dit initiatief gesteund door de centrale inkoop van Formido. Daarnaast wordt er constant geïnnoveerd, vertelt Wolthers. Zo is er een proef met het niet alleen laten bezorgen, maar ook het monteren en inbouwen van meubels. En bij Formido in Rijnhoek Plaza staat momenteel een ‘proefmeter’ van een apotheek. “Wij zijn weliswaar de kleinste van de vier grote bouwmarkten in Nederland, maar we willen wel de slimste zijn. Dat kan door de korte lijnen en de fantastische plannen die gedragen worden door de ondernemers. Kijk bijvoorbeeld naar wat Tom Zwanenburg met Rijnhoek Plaza heeft neergezet. Hij heeft zijn nek uitgestoken door in deze tijd zo te ondernemen. Onze franchisenemers maken echt het verschil, juist in deze economische moeilijke periode. Ik ben ontzettend trots op hen.”

Gert de Vries: “Expansie in bestaande winkels”

Hij bevindt zich nu ‘aan de andere kant’. Gert de Vries was namelijk jarenlang franchisenemer van Formido. In 2004 verkocht hij zijn twee winkels. Vanaf dat moment ging hij op projectbasis werken voor de afdeling expansie en beheer van Formido. Voor de franchisegever op zoek naar nieuwe franchisenemers en speurende naar uitbreidingsmogelijkheden van bestaande vestigingen. “Een belangrijk onderdeel van mijn werk is het benaderen van ondernemers die onder een andere vlag varen”, licht hij toe. “Vooral bij aflopende contracten.” Deze groep kijkt momenteel actief om zich heen of het wellicht elders beter is, stelt hij vast. En komen dan vaak bij Formido terecht. Dat betekent het ombouwen van winkels of verhuizing. Dan begeleidt hij de ondernemers, onder meer bij het contact met de gemeente over bestemmingsplannen en tijdens huuronderhandelingen. Formido investeert dus ook in recessietijd om de formule te laten groeien, van de 85 huidige vestigingen naar minstens honderd. Maar de grootste expansie moet plaatsvinden door het ombouwen en vergroten van bestaande winkels. De Vries: “Want Nederland is vol met doehetzelfzaken. Witte vlekken zijn er bijna niet meer.“ Formido heeft de mogelijkheden voor uitbreiding in het concept ingebouwd. De formule voert namelijk drie groottes voor vestigingen. De compacte versie van 1.250 vierkante meter winkeloppervlak is vooral te vinden in kleinere plaatsen tot tienduizend inwoners. De standaarduitvoering is tweeduizend vierkante meter groot en de megaversie, zoals die van Tom Zwanenburg in Bodegraven en Waddinxveen, zit op drie- tot vierduizend vierkante meter en herbergt alle beschikbare winkelconcepten van Formido. De Vries is dagelijks met Formido bezig, zowel voor de franchisegever als de franchisenemers. Met die laatste groep is het makkelijk praten, want de meesten kent hij persoonlijk uit de twintig jaar dat hij zelf franchisenemer was. “Ik heb mij altijd heel goed gevoeld bij Formido”, stelt hij. “Het is een zeer professionele club waarbij de menselijke maat ook telt.”

Pakt Tom Zwanenburg prijs in Parijs?

Zijn Rijnhoek Plaza bestond in november één jaar. Het gloednieuwe winkelcentrum met naast zijn eigen grote bouwmarkt van Formido ook een Welkoop met plantenkas en een aantal winkels met regionale bekendheid, waaronder een bloemenwinkel en een speciaalzaak voor wand- en vloerbekleding. In de knusse centrale hal bevindt zich een Food Plaza. Op de gevel prijkt de slogan ‘Compleet Wonen…Leven… Genieten’. Rasondernemer Tom Zwanenburg heeft het voor elkaar gekregen, na jaren steggelen over vergunningen met de gemeente Bodegraven. Nu is zijn winkelcentrum kandidaat voor een prestigieuze Europese prijs, de Graines d’Or-Award. “Ik ben met vijf collega’s genomineerd door de Nederlandse tuinbranche voor het meest innovatieve winkelconcept van Nederland”, vertelt Zwanenburg op bescheiden toon. De volgende verkiezingsronde vindt plaats in het Lido, aan de Champs Elysee in Parijs. Daar zijn de genomineerde winkelconcepten in de tuinbranche uit negen landen vertegenwoordigd. “We maken er een gezellige avond van”, kijkt hij  vooruit. Dan zal ook het rapport gepresenteerd worden op basis van een drie uur durend gesprek dat Zwanenburg had met een onderzoekster in opdracht van Flora Holland. “Zij was onder meer erg onder  de indruk van de openingscampagne”, herinnert hij zich. “Van het stukje ondernemerschap en de samenwerking tussen de ondernemers. De openingsfolder was bijvoorbeeld helemaal gesponsord door veel bedrijven en leveranciers. En wij hebben een vereniging van huurders waarin we regelmatig samen overleggen.” In haar conclusie roemt de onderzoekster de synergie: “Een Plaza hadden wij al gezien, als verzamellocatie onder één dak met verschillende lifestyle-winkels. Maar het Rijnhoek Plaza is toch anders. Het is een oud principe - de buurtwinkel waar alles te koop is omdat ‘elders’ te ver is - dat feitelijk in een nieuw jasje wordt gestoken. Waarbij een gedeelde locatie en een ver doorgevoerde samenwerking - vooral dát - de kosten beperken. Waarbij de ene ondernemer de andere helpt met ideeën en zij samen de vruchten plukken.” Zwanenburg gaat ondertussen op zijn vertrouwde voet door. Met het organiseren van sfeerverhogende activiteiten in het winkelcentrum en het belonen van zijn personeel met extraatjes als een feestje of een roomboterletter. “Samen optrekken en er wat leuks van maken, dat werkt.”