Goed zicht voor opticiens

Het gaat goed met de optiekbranche. Nederland vergrijst en bij leven en welzijn heeft iedereen ooit een bril of contactlenzen nodig. Daarnaast breiden opticiens steeds meer hun assortiment uit met hoortoestellen. Afgelopen jaar was de optiekbranche goed voor een omzet van één miljard euro. Nederland heeft ongeveer tweeduizend optiekwinkels waarvan ongeveer veertig procent is aangesloten bij een optiekketen. Franchise+ belicht de ontwikkelingen van een interessante groeimarkt.

Van de tweeduizend optiekwinkels werken een kleine achthonderd formulematig. Het aantal eigen vestigingen bij die ketens voert de boventoon. Ruim driehonderd winkels zijn franchisevestigingen of werken met een zogeheten partnermodel. De optiekbranche ontwikkelt zich voorspoedig. Dat komt vooral door de vergrijzing. Zoals een oogarts het ooit eens zei: “Als je maar oud genoeg wordt, heb je een bril of contactlenzen nodig.” En aangezien wij als Nederlanders steeds ouder worden, neemt de behoefte aan een bril of contactlenzen alleen maar toe. Een tweede oorzaak heeft te maken met de bril als trendy artikel. Vroeger gold een bril als een noodzakelijk hulpmiddel als je slechter zag. Tegenwoordig is het ook een modeartikel met een breed assortiment aan stijlen. De markt op het gebied van hoortoestellen laat een soortgelijke trend zien. Vroeger gold een hoorapparaat als een noodzakelijk kwaad. De technologie is inmiddels zodanig gevorderd dat een hoortoestel nauwelijks nog zichtbaar is. Voor een groot deel overlapt de potentiële klantenkring van brildragers en mensen die in aanmerking komen voor een hoortoestel elkaar. Dat leidt er weer toe dat in toenemende mate opticiens hun aanbod aanvullen met een afdeling hoortoestellen.

Ketens

Hoewel opticien geen beschermd beroep meer is, werken de meeste ketens met gediplomeerde opticiens. Een franchisenemer dient daarom te beschikken over de gewenste diploma’s of dient een opticien aan te stellen. Het is logisch dat de verschillende ketens zich in hun groeiscenario’s in eerste instantie richten op reeds bestaande, zelfstandige opticiens die zich bij een keten willen aansluiten. Het mes snijdt dan aan twee kanten. De franchisegever heeft het voordeel dat zijn keten groeit met een zaak die zijn bestaansrecht heeft bewezen. Het grote voordeel voor een zelfstandig opticien is dat hij kan profiteren van de inkoopkracht en de naamsbekendheid van de betreffende keten. En daarmee zijn marge kan verbeteren. In absolute aantallen zal de optiekbranche de komende jaren in ons land niet noemenswaardig stijgen. Het aantal nu nog zelfstandige opticiens dat zich bij een keten aansluit zal daarentegen wel groeien. Algemeen directeur Bas de Nes (Het Huis): “De omzetgroei van dertien procent in 2010 geeft een vertekend beeld. Op de eerste plaats omdat 2009 ronduit slecht was. Dat kwam omdat in 2008 nog veel mensen een nieuwe bril aanschaften omdat dat het laatste jaar was waarin je de aanschaf kon aftrekken van de belasting. Bovendien is bij de omzet ook de markt van de hoortoestellen meegerekend. Maar de optiekbranche is zeker de komende jaren een groeimarkt. Mensen worden ouder en op een gegeven moment heb je een bril of contactlenzen nodig. Het Huis richt zich op het midden en hogere segment van de markt. Op dit moment hebben we 120 vestigingen, waarvan dertig franchise. Ik zie mogelijkheden dat dit aantal de komende jaren groeit naar 150-175 vestigingen. “  “Ongeveer de helft van alle opticiens is nog een zelfstandige eenmanszaak. Ik verwacht dat steeds meer opticiens zich bij één van de ketens aansluiten omdat het voordelen heeft op gebied van inkoop en marketing. Bij onze groei richten wij ons dan ook op bestaande, gevestigde opticiens. Zij zijn gediplomeerd, hebben een bestaande klantenkring en zijn lokaal gevestigd. Voor Het Huis geldt dat we met name interesse hebben in de ‘Noord Kaap’: Friesland, Groningen, Drenthe en Overijssel. Daar is onze dekking op dit moment geringer dan in de rest van Nederland.”  Het Huis heeft geen hoortoestellen in haar assortiment. Bas de Nes daarover: “Nog niet. Wij volgen de ontwikkelingen in de markt. Het is duidelijk dat audiciens gecertificeerd moeten zijn. Daar zijn wij voorstander van. Het draaiboek ligt klaar om op een geschikt moment in deze markt te stappen. Het grote voordeel is dat wij beschikken over een bestaande klantenkring waarvoor hoortoestellen een interessant product zijn.” De directeur is niet bevreesd voor de komst van de prijsvechters: “Natuurlijk vissen we allemaal in dezelfde vijver. Iedere vis die een ander vangt, is er één minder voor ons. Het Huis richt zich op een marktsegment waarbij deskundig advies en een kwaliteitscollectie belangrijke aspecten zijn.” 

Pearle en Eye Wish Groeneveld

Eén van de grootste ketens op optiekgebied is de HAL Holding (van de voormalige Holland-Amerika-Lijn red.) met de formules Pearle en Eye Wish Groeneveld. Pearle werd in 2004 door de NFV uitgeroepen tot franchiseformule van het jaar. Pearle profileert zich als een ‘no nonsense’-concept met een breed assortiment voor jong en oud. Eye Wish Groeneveld richt zich meer op een klantenkring die geïnteresseerd is in oogzorg en oogmode. De HAL Holding heeft in Europa meer dan 1500 vestigingen in landen als Estland, Finland, Denemarken, Duitsland, Nederland, België, Frankrijk, Italië en Portugal. 

Partnerformule

Business development manager Robin Loke (Specsavers): “Specsavers werkt niet met franchisenemers maar met partners. Het verschil zit hem in de investeringen. In een franchisemodel zijn die grotendeels voor rekening van de franchisenemer. Bij Specsavers investeren wij als concern in de aankleding en inrichting van de winkel. Partners bij ons kopen in feite een winstaandeel. Maar het zijn en blijven zelfstandige ondernemers. Het grote voordeel van Specsavers is onze inkoopkracht. Wij zijn wereldwijd één van de grootste ketens op optiekgebied. Daardoor kunnen we producten aanbieden van een hoge kwaliteit tegen een lage prijs. Om dat waar te maken, moet er wel omzet behaald worden.   Het is aanpoten bij ons. Iedere vestiging moet beschikken over een gediplomeerde opticien. In steeds meer vestigingen komt er ook een audio-afdeling. Ook daar geldt dat wij strenge eisen stellen aan de audiciens. Die moeten ook gediplomeerd zijn. Hoortoestellen is een aantrekkelijke markt, al blijft optiek onze belangrijkste inkomstenbron.  Ik verwacht dat wij in Nederland kunnen groeien van de huidige 104 vestigingen tot zo’n 135 vestigingen. Daarbij zijn vooral winkelcentra in de periferie van grotere steden aantrekkelijk. Binnensteden ontwikkelen zich steeds meer tot funshoppen. Het is lastiger om met de auto de binnenstad te bereiken en mensen mijden die ook vanwege hoge parkeertarieven. Arnhem Kronenburg is aantrekkelijk voor ons. Maar ook in Amsterdam is er nog ruimte voor vestigingen of in plaatsen zoals Nieuwegein, Sneek, Enschede en Den Bosch.”

Nieuwkomer

Sinds vorig jaar is er een nieuwkomer op de markt. Bij veertig DA-drogisterijen werkt prijsvechter Eyelove Brillen met prijzen tussen de 45 euro (verziend) en 90 euro (multifocale bril). Het shop-in-shop concept is een initiatief van John Keijsers, voormalig directeur van Hans Anders. De prijzen zijn zo laag omdat er geen extra huurkosten zijn en gebruik wordt gemaakt van DA-personeel. Eyelove verricht geen oogmeting. De sterkte van de brillenglazen wordt bepaald door een automaat die de sterkte van een bestaande bril meet. De klant zoekt vervolgens een montuur uit en kan twee weken later de bril afhalen. Eyelove Brillen verwacht dit jaar door te groeien naar 160 vestigingen. De Nederlandse Unie van Optiekbedrijven (NUVO) is niet blij met deze ontwikkeling. Zij zijn van mening dat oogmeting door een gediplomeerde opticien dient te gebeuren. Een franchisegever kijkt er wat laconieker naar: “Mensen zullen in toenemende mate kiezen voor verschillende monturen voor verschillende momenten. Als ze problemen krijgen met hun zicht, komen ze heus wel naar een gediplomeerd opticien.”