Franchising in de thuiszorg

Sinds enige maanden is het mogelijk om in de thuiszorg als zelfstandig verpleegkundige of verzorgende in een franchise-constructie te werken. Onder de naam Thuis Amsterdam heeft Amsterdam Thuiszorg een franchise-tak opgebouwd, die als proefproject in april van start ging. De ervaringen zijn dusdanig dat Amsterdam Thuiszorg met het project voortgaat.

De toename van het aantal zorgvragende mensen met een persoonsgebonden budget, op wie Thuis Amsterdam zich richt, heeft deze ontwikkeling in een stroomversnelling gebracht.

Met het persoonsgebonden budget, dat ze via de AWBZ krijgen, kunnen mensen zelf hun zorg inkopen, in tegenstelling tot de zorg in natura van de traditionele zorginstellingen.

Steeds meer verpleegkundigen en verzorgenden vestigen zich als zelfstandig ondernemer in de thuiszorg. Hun voornaamste drijfveren zijn de mogelijkheid van een hoger inkomen en meer vrijheid op het gebied van het indelen van de vrije tijd. Een verschijnsel, waarmee ook Amsterdam Thuiszorg te maken krijgt. Niet alleen verlaten goede krachten de organisatie, maar het toenemend aantal zelfstandigen in de thuiszorg betekent ook, dat het met de kwaliteit van de geboden zorg niet altijd goed gaat.

Gerard Tanke, voorzitter van de raad van bestuur van Amsterdam Thuiszorg: “Een van de redenen, dat we het initiatief hebben genomen om een franchiseorganisatie op te richten is dat we ons zorgen maken over het toenemend aantal kleinere organisaties, dat zonder voldoende kwaliteit werkt. Alleen al in Amsterdam hebben we te maken met ongeveer tachtig concurrenten. Bij klachten over de kwaliteit van de zorg door die concurrenten wordt vaak naar Amsterdam Thuiszorg als marktleider gewezen. Daardoor lijdt ons imago schade.”

Een andere reden voor Amsterdam Thuiszorg om een franchise-poot op te richten is het sterk toenemend aantal klanten met een persoonsgeboden budget. Zij kunnen meer wensen op tafel leggen dan de klanten die zorg in natura ontvangen.

Tanke: “Daar is onze zorginstelling niet goed op ingesteld. Door de extra aandacht die we daar aan moeten besteden wordt het voor die klanten te duur als gevolg van te hoge overheadkosten die we moeten doorberekenen.”

In zekere zin betekent Thuis Amsterdam concurrentie voor Amsterdam Thuiszorg, maar, aldus Tanke: “Met de concurrentie in eigen hand kun je de kwaliteit waarborgen.”

Bovendien is het werk van Thuis Amsterdam een aanvulling op het werk van de traditionele zorginstelling. Het is logisch, dat Amsterdam Thuiszorg mensen met een persoonsgebonden budget dan kan doorverwijzen naar de franchisenemers van de dochteronderneming, legt Tanke uit.

Bovendien werkt Thuis Amsterdam samen met Rijnstroom, een advies- en bemiddelingsbureau in Rijnmond op het gebied van het persoonsgebonden budget. De klanten kunnen een beroep doen op de kennis van het bureau op dit gebied, want veel mensen weten nog niet wat dit allemaal inhoudt, wat ze kunnen vragen en wat de mogelijkheden zijn. Anderzijds kan het centrale meldpunt ook huisartsen, gezondheidscentra en andere instellingen wijzen op de mogelijkheden voor mensen met een persoonsgebonden budget. Mogelijk gaat de combinatie ook in het werkgebied van Rijnstroom een franchiseorganisatie opzetten. Bovendien leven er al ideeën voor verdere, landelijke uitbouw van de formule.

Eelco Boom is als formulemanager een van de mensen die sinds juli 2004 bezig zijn met het ontwikkelen van de franchise-constructie.

“Gebleken is, dat bij de reguliere thuiszorg de zorg voor mensen met een persoonsgebonden budget dertig procent duurder uitvalt. Dat betekent dat de klanten niet hun volledige zorg vergoed kunnen krijgen. Met Thuis Amsterdam kunnen ze beter met hun vergoeding uit de voeten, omdat de overheadkosten veel lager zijn. Met onze organisatie, in samenwerking met Rijnstroom, proberen we de mogelijke klanten goed voor te lichten over de mogelijkheden die ze met persoonsgebonden zorg hebben.”

Met andere woorden, franchising is bij uitstek geschikt voor zorgverleners en hun klanten. Kwalitatief goede en betaalbare zorg op maat voor de zorgvragenden en een combinatie van zelfstandig ondernemerschap en professionele ondersteuning voor de zorgverleners. De kwaliteitsformule van Thuis Amsterdam biedt de klanten een waarborg, in tegenstelling tot het onzekere kwaliteitsniveau van ongeorganiseerde zelfstandigen in de zorg, stelt Thuis Amsterdam.

Als voordelen voor zelfstandige ondernemers in de zorg, die franchisenemer van Thuis Amsterdam willen worden, noemt Boom de hulp bij hun administratie, het kunnen terugvallen op de organisatie bij noodzakelijke vervanging in geval van ziekte en de professionele ondersteuning. Verder verzorgt Thuis Amsterdam promotie om de naamsbekendheid van de organisatie te vergroten.

Thuis Amsterdam stelt hoge eisen aan de kwaliteit van de zorgverlening. Dat begint al bij de selectie van de kandidaten, die over de vereiste diploma’s en aantoonbare ervaring in de zorg moeten beschikken. Eenmaal als franchisenemer werkzaam moeten de ondernemers regelmatig cursussen voor bijscholing volgen. Ook kunnen ze met hun vragen terecht bij Thuis Amsterdam, zodat ze er niet alleen voor staan en regelmatig met collega’s over het werk kunnen praten.

Ze krijgen verder ondersteuning bij het voeren van hun administratie en de daarmee samenhangende aspecten die bij het ondernemerschap horen. Dat is vaak een probleem bij zelfstandige ondernemers.

Begin van dit jaar is Thuis Amsterdam een proefproject gestart met de werving van kandidaten. Een advertentie in een Amsterdamse krant leverde een groot aantal kandidaten op. Na de oriënterende gesprekken bleef er een beperkt aantal over, met wie een franchise-overeenkomst werd gesloten. Inmiddels is er al zoveel ervaring opgedaan, dat Thuis Amsterdam voorbereidingen treft voor een nieuwe wervingscampagne.

Boom: “We hebben een handboek samengesteld waarin alle protocollen, vaste procedures en regelingen staan vermeld. Daaruit blijken ook de hoge kwaliteitseisen, die we stellen aan de franchisenemers en de zorg die zij bieden.”

Tegenover het dienstenpakket van de franchisegever staat uiteraard de betaling van een percentage over de omzet van de franchisenemer. Boom: “De franchisenemers kunnen door middel van de grote thuiszorgorganisatie rekenen op veel expertise. De steun van een grote organisatie, die ook beschikt over veel contacten, is extra aantrekkelijk.”

Op dit moment is het aantal hulpvragenden met een persoonsgebonden budget groter dan het aanbod aan hulpverleners. En het aantal klanten met een persoonsgebonden budget blijft sterk toenemen, zodat er sprake is van een groeiende markt. Boom: “Voor wie zelfstandig wil werken, maar opziet tegen de administratieve rompslomp, is het geweldig leuk om te doen.”

Vrijheid is groot voordeel

“Tot nu toe vind ik het een goed plan. Ik heb het idee, dat ik met Thuis Amsterdam als steun in de rug de eerste stap heb kunnen zetten om als zelfstandig ondernemer te kunnen werken.” Gerda Jonker is een van de franchisenemers in het proefproject, dat in april van start ging. “Wat mij vooral aantrekt en wat ik zo leuk vind, is dat ik zelf mijn klanten uit kan zoeken, mensen die mij aanspreken en aan wie ik de beste zorg kan geven.”

Ze heeft al veel ervaring op het gebied van de zorg: een aantal jaren in een ziekenhuis, daarna in het speciaal onderwijs aan verstandelijk en meervoudig gehandicapte kinderen (die extra zorg nodig hebben) en lange tijd in de thuiszorg in Amsterdam, waar ze als wijkverpleegkundige werkte.

Het verschil met die situatie is dat ze in samenspraak met de klanten nu zelf de uren kan bepalen waarin ze de zorg verleent.

“De vrijheid die je hebt is een van de voordelen van  franchising. Je kunt zelf met de klant bespreken, welke wensen die heeft. Wat is voor de klant belangrijk, hoe moet de zorg er uitzien, hoeveel uren wil je daaraan besteden en op welke tijdstippen. Daar kun je dan goede afspraken over maken. In een vast dienstverband heb je vaste werktijden en bestaat die flexibiliteit niet.”

Momenteel heeft ze twee klanten, en ze wil dat aantal zeker uitbreiden. “Maar dat heeft tijd nodig. Je zoekt toch de klanten uit die je het meest aanspreken en met wie je afspraken kunt maken die voor hen en voor jou het beste uitkomen. Je kunt bijvoorbeeld afspreken om alleen in de ochtenduren te komen, maar bij wijze van spreken ook ’s avonds een paar uur. Ook is 24-uurszorg mogelijk.”

Klantenwerving is dus vereist. “Het is de bedoeling, dat Thuis Amsterdam de franchisenemers in contact brengt met mensen met een persoonsgebonden budget. Verder ben ik ook zelf aan het zoeken, door me bijvoorbeeld in mijn eigen omgeving bekend te maken. Bij huisartsen, het gezondheidscentrum en dat soort instellingen, waar mensen komen die een zorgvraag hebben waar ik eventueel op kan inspelen. Kortom, ik ben erg m’n best aan het doen om me te vestigen.”

Ook de reacties van haar klanten zijn positief. “Ze waarderen het dat je zo goed aan hun wensen tegemoet kunt komen.”

Het zelfstandig ondernemerschap betekent ook dat je zelf je administratie moet voeren en de boekhouding op orde moet hebben. Maar dat is nu juist het mooie van de constructie, zegt ze. “Thuis Amsterdam helpt me bij het opzetten en het bijhouden van de administratie. Dat is natuurlijk nieuw voor me en het spreekt me erg aan dat ik met vragen kan terugvallen op de organisatie, zodat ik niet zelf alles hoef uit te zoeken.” Hoewel de franchisegever niet dagelijks de administratie hoeft in te zien, is er wel regelmatig inzage in de facturering, die aangeeft hoeveel uren er aan zorg is besteed en wat de omzet is. Aan de hand van die gegevens betaalt de franchisenemer een afdracht.

Wat haar ook erg aanspreekt is de vaktechnische begeleiding, die onderdeel uitmaakt van de franchise-overeenkomst. “Je staat niet alleen, wanneer je vragen hebt. En het is natuurlijk ook de bedoeling, dat er een goede kwaliteit van zorg geleverd wordt.”

Verder is het een rustgevende gedachte dat de franchisenemers in noodgevallen onder bepaalde voorwaarden voor vervanging terug kunnen vallen op Thuis Amsterdam. “Kijk, wanneer ik met vakantie wil, dan moet ik dat in principe zelf regelen. Het is de bedoeling om daar in de toekomst afspraken over te maken met collega-franchisenemers, maar nu kan dat nog niet, omdat er nog zo weinig zijn.” Gerda Jonker vindt dat daar ook goede afspraken met de klanten over kunnen worden gemaakt. “Misschien willen ze wel helemaal geen ander, want die is dan weer nieuw. Het hangt ook van de zorgvraag af. Ik denk dat dit ook in eerste instantie iets is wat je met de klant bespreekt. Heeft die dringend zorg nodig en is vervanging noodzakelijk. Het kan zijn dat bepaalde zorg niet altijd vervangen hoeft te worden.”