Reclame Code Commissie doet franchising tekort

De grote kracht van franchising is daarin gelegen dat zelfstandig ondernemers onder de gemeenschappelijke naam en uitstraling van de franchiseformule een onderneming drijven. Doordat alle franchisenemers gebruikmaken van dezelfde uiterlijke kenmerken van de formule, zoals het assortiment en het interieur van de winkel, kan een doorsnee klant niet gemakkelijk doorgronden of er sprake is van een franchise-gedreven onderneming dan wel van een eigen vestiging van de franchisegever. Dat vormt doorgaans geen enkel probleem, omdat de klant met name geïnteresseerd zal zijn in het af te nemen product zelf en niet zo zeer wie de onderneming formeel exploiteert. Dat een klant soms wel degelijk grote waarde hecht aan de aard en identiteit van zijn contractspartij blijkt uit een recente uitspraak van de Reclame Code Commissie (2013/00173). Een consument had bij een 'Thomas Cook' reisbureau in De Bilt een ongetwijfeld zeer exotische reis geboekt. Dit bureau was geen eigen vestiging van Thomas Cook maar werd geëxploiteerd door een franchisenemer. De consument meende echter te hebben gecontracteerd met een internationaal opererend A-merk reisbureau, maar dat bleek achteraf dus niet het geval te zijn. De consument voelde zich misleid en beklaagde zich bij de Reclame Code Commissie over het onduidelijke gebruik van het woord- en beeldmerk 'Thomas Cook'. Aldus de consument was de franchisenemer "geen 100% echt" Thomas Cook reisbureau maar (kennelijk) enkel een slap aftreksel daarvan.

De Reclame Code Commissie heeft de klacht van de consument met name afgewezen op grond van de volgende redenen. Aldus de Commissie was op de gevel van het reisbureau duidelijk de eigen naam van de franchisenemer te zien en bleek ook uit de website dat er sprake was van een zelfstandig ondernemer die handelde onder de naam 'Thomas Cook'. Aldus de Commissie had de consument op grond van die elementen dan ook niet mogen aannemen dat hij een reis had geboekt bij Thomas Cook zelf in plaats van bij een zelfstandige ondernemer die onder de naam 'Thomas Cook' handelde. Dat de Commissie de klacht van de consument heeft afgewezen, wekt geen grote verbazing. Wat wel enige verbazing wekt, is het gegeven dat de Commissie bij deze afwijzing op geen enkele wijze oog lijkt te hebben gehad voor het feit dat franchise een dermate gangbare samenwerkingsvorm in Nederland is geworden, dat een doorsnee winkelstraat voor het overgrote gedeelte uit franchise gedreven ondernemingen bestaat. Van een gemiddelde consument zou dan ook verondersteld mogen worden dat hij daarmee bekend is. Door de klacht enkel af te wijzen omdat de eigen naam van de franchisenemer goed zichtbaar was op de gevel en de website doet de Commissie niet alleen het franchisen in Nederland zwaar tekort, maar ook de franchisenemers die zich elke dag, onder de naam van de formule, inzetten voor de klant. Uit voornoemde uitspraak volgt immers impliciet dat franchisenemers, wiens eigen naam dus niet direct zichtbaar zijn op de gevel of website, mogelijkerwijs de consument zouden misleiden. Ook volgt impliciet dat het stempeltje "niet 100% echt" terecht zou zijn. Gezien de praktijk is het te hopen dat de Commissie het nooit zo ver laat komen.

Jan-Willem Kolenbrander

Franchise-advocaat bij De Clercq Advocaten Notarissen

Reacties: franchise@declercq.com