Wie vertrouwt de ander en wil samenwerken; wie niet?

U herkent het beeld wellicht: op een station in Italië staat u te wachten in de warme zon. U ziet een man vanuit het raam in een trein een andere man op het perron roepen, welke water verkoopt. De verkoper loopt naar de trein om aan de reiziger een flesje water te verkopen. Op dat moment gaat de trein tergend langzaam rijden, dus er is nog ruimte voor een transactie. De reiziger staat bij het open raam klaar met het geld; de verkoper staat op het perron klaar met het flesje. U ziet nu de man denken: “Ik geef mijn geld pas, als ik het flesje water heb…” en ook de verkoper denkt “Ik geef het water pas als ik het geld heb gekregen…”. Uiteindelijk vermeerdert de trein vaart en vangen beide mannen bot: men komt niet tot een transactie. Dit principe noemt men in wetenschappelijke termen een prisoner’s dilemma. Het gaat over vertrouwen en samenwerken: wie vertrouwt de ander en wil samenwerken; wie niet? 

Een ander voorbeeld: Deal or no deal.

Beide partijen maken onafhankelijk van elkaar een keuze. Wat zou u (A) doen als u niet weet wat de ander (B) doet?

In vele gevallen, zoals ook het bovengenoemde voorbeeld uit Italië, loopt het op niets uit vanwege een gesloten karakter in samenwerken en het ontbreken van wederzijds vertrouwen.

In het bedrijfsleven komt dit spanningsveld veel voor: mensen zijn uit op eigen belang in een omgeving waar het algemeen belang (van de organisatie) ook speelt. Zo is dit ook te vertalen naar de franchisesector, waar momenteel juist gevraagd wordt om wederzijds vertrouwen en goede samenwerking om te komen tot een daadkrachtige oplossing voor de sector als geheel.

Hoe meer vertrouwen er is in een economie (lees: franchise-sector), des te beter de economie dan ook floreert, zo blijkt tevens uit wetenschappelijk onderzoek. Als voorbeeld is daarbij het vallen van de muur, de scheiding destijds van Oost en West Duitsland. Ten tijde van de muur heerste er in Oost-Duitsland veel wantrouwen. Nu is het aannemelijk te denken dat als de scheiding (muur) verdwijnt, de economie beter zou gaan verlopen conform het westelijke deel. Het tegendeel bleek waar: door het hoge wantrouwen in Oost bleek het veel moeilijker om de economie van Duitsland als geheel te verbeteren.

De vraag die dan ook in dit stuk gesteld wordt, is: Hoe verhoudt uw eigen belang (van uw franchise gerelateerde organisatie) ten opzichte van het algemene belang (de franchise sector), waar zoveel aan te danken is? Op de manier waarop momenteel openbaar modder wordt gegooid tussen partijen, belandt de sector als geheel in het no deal-kwadrant, rechtsonder in het schema hierboven. Er zullen altijd stokken zijn te vinden om te slaan. Mag de term: We agree to disagree wellicht gelden, om het hogere belang, de sector waar we allemaal ons brood verdienen en waar we allemaal bij gebaat zijn dat het goed gaat, te dienen?

Emy Smolders
Franchise Keurmerk