Tips voor de franchisenemer

Overweegt u om een franchisevestiging te openen? Dit kan een hele goede optie zijn, want op die manier kunt u voortborduren op een concept dat zich al bewezen heeft en waarvan de naam en het imago bekend zijn in de markt. Wat mag u van de franchisegever verwachten? Welke afspraken moet u maken, en welke vooral niet? Wij helpen u op weg met enkele tips!

1. Verlang omzetprognoses

U wilt weten waar u aan begint en in dat verband voorziet de franchisegever u in de meeste gevallen van omzetprognoses. Zo niet, vraag er dan om. Franchisegevers die lid zijn van de Nederlandse Franchise Vereniging (NFV) moeten de verplichtingen in de ‘Europese Erecode inzake Franchising’ naleven. De Erecode bevat een specifieke bepaling over de informatieplicht en bepaalt dat de franchisegever beschikbare financiële ramingen c.q. prognoses aan de franchisenemer ter hand moet stellen. De cijfers of de verwachte inkomsten voor de franchisenemer moeten bovendien objectief zijn en mogen niet misleidend zijn.

De verplichting om deugdelijke informatie te verschaffen, blijkt in de praktijk één van de belangrijkste verplichtingen voor de franchisegever. De franchisegever kan namelijk aansprakelijk zijn voor door onjuiste prognoses geleden schade als de omzet- of winstprognoses zijn gebaseerd op verkeerde uitgangspunten of een te rooskleurig beeld schetsen doordat geen rekening is gehouden met negatieve effecten. Daarvoor is wel vereist dat de franchisenemer op grond van gedragingen of mededelingen van de franchisegever mocht uitgaan van de juistheid van de informatie. Voor een goede beoordeling van deze aansprakelijkheid zijn evenwel alle feiten en omstandigheden van belang.

2. Zie toe op marktonderzoek

Aan prognoses wordt meestal een uitgebreid vestigingsplaats- en marktplaatsonderzoek ten grondslag gelegd dat wordt opgesteld door de franchisegever. Rekening wordt gehouden met onder andere de concurrentiepositie, de demografische ‘toevoer’ van klanten, het bestedingspatroon en de voorzienbare marktontwikkelingen in de branche. Ook seizoensinvloeden moeten worden meegenomen.

Let wel; het enkele feit dat de daadwerkelijke resultaten afwijken van de prognose kan de franchisegever niet per definitie worden aangerekend. De prognose is geen garantie, maar een uitspraak over het vermoedelijk verloop van nog onbekende toekomstige gebeurtenissen die afhankelijk zijn van vele factoren. Dat geldt zeker bij de start van een onderneming, die op stoom moet komen en waarbij sprake is van vele onzekerheden.

De voorbeelden in de praktijk, waarbij de prognoseproblematiek aan de orde komt, zijn talrijk. In dat verband wordt vaak aangesloten bij de zorgplicht van de franchisegever en de Erecode. Het behoeft geen nadere toelichting dat de financiële gevolgen voor uw onderneming enorm kunnen zijn wanneer de resultaten negatiever zijn dan geprognosticeerd. Daarom verdient het aanbeveling om in de franchiseovereenkomst een bepaling aan de informatievoorziening en de prognoses te wijden. Verplicht de franchisegever om in te staan voor de juistheid en volledigheid van de verschafte informatie en te bevestigen dat de prognoses gebaseerd zijn op deugdelijke uitgangspunten.

3. Maak een koppeling met de huurovereenkomst

Vaak moet een franchisenemer bij het aangaan van een franchiseovereenkomst ook een bedrijfsruimte huren. Aan de start van het franchiseavontuur wil een franchisenemer uiteraard nog niet denken aan het eindigen daarvan. Maar een franchisenemer dient er op te letten of de bedrijfsruimte wordt gehuurd van de franchisegever of dat deze rechtstreeks wordt gehuurd van de eigenaar van het onroerend goed. Als er rechtstreeks wordt gehuurd van de eigenaar kan de franchisenemer bij het eindigen van de franchiseovereenkomst nog gebonden zijn aan de huurovereenkomst en aldus huurverplichtingen hebben.

Als de bedrijfsruimte wordt gehuurd van de franchisegever kan het zijn dat de huurovereenkomst eindigt op het moment dat de franchiseovereenkomst eindigt, mits er een koppeling is gemaakt tussen de duur van de huurovereenkomst en die van de franchiseovereenkomst.

Het uitgangspunt in de Nederlandse wet is dat niet ten nadele van de huurder kan worden afgeweken van de dwingendrechtelijke bepalingen, zoals de duur en de opzeggronden. Het is wel mogelijk om aan de kantonrechter goedkeuring te vragen voor een afwijkend beding. Daarmee kan worden bewerkstelligd dat bijvoorbeeld een afwijkend tijdstip van beëindiging geldt of dat een huurovereenkomst wordt beëindigd als de franchiseovereenkomst wordt ontbonden. Als een dergelijk beding niet wordt goedgekeurd dienen de eindtijdstippen van de franchiseovereenkomst samen te vallen met de eindtijdstippen van de huurovereenkomst.

4. Pas op met non-concurrentie

Franchising kan de franchisegever in staat stellen om met beperkte investeringen een uniform distributienet voor zijn producten op te richten. In de meeste franchiserelaties worden exclusiviteitsafspraken gemaakt, zoals exclusieve of selectieve distributie, een non-concurrentiebeding, alleenverkoop of een zwakkere vorm daarvan. Die afspraken zijn meestal toegestaan in verband met het beschermen van de gemeenschappelijke identiteit van het franchisenetwerk. Maar pas op: als de franchisegever of de franchisenemer een marktaandeel van meer dan 30% heeft, kan er sprake zijn van nadelige effecten voor de mededinging.

Als algemene regel geldt dat hoe belangrijker de overdracht van knowhow is, des te waarschijnlijker het is dat de afspraken efficiëntieverbeteringen opleveren of onmisbaar zijn om de knowhow te beschermen en dus gerechtvaardigd zijn. Een tweede algemene regel is dat een non-concurrentiebeding, opgelegd met betrekking tot de door de franchisenemer gekochte goederen of diensten, de looptijd van de franchiseovereenkomst zelf niet mag overschrijden.

Weet dat afspraken die in strijd zijn met de mededingingsregels van rechtswege nietig zijn, en dat de Autoriteit Consument & Markt (ACM) een boete kan opleggen die kan oplopen tot 10 procent van uw jaaromzet. Daarnaast kunnen klanten die zich benadeeld voelen schadevergoedingsacties starten.

5. Maak afspraken over online verkoop

E-commerce rukt in rap tempo op. De kans is groot dat de franchisegever concurrentie op uw franchise uitoefent door middel van een landelijke of internationale webshop. Om die reden is het verstandig om vooraf afspraken te maken over vergoedingen. Een voorbeeld van zo’n slimme afspraak is dat wanneer klanten in de regio online een bestelling plaatsen, een deel van die omzet naar de franchisenemer in dat postcodegebied gaat.

Ken uw rechten als het gaat om het maken van afspraken over online verkoop. Hoofdregel is dat passieve verkoop, waarbij het initiatief vanuit de klant komt, niet mag worden ingeperkt. Het lanceren van een webshop door een franchisenemer wordt beschouwd als passieve verkoop en kan door de franchisegever niet worden beteugeld. De franchisegever mag bijvoorbeeld niet eisen dat de franchisenemer de toegang tot zijn webshop blokkeert voor klanten buiten het toegewezen verkoopgebied. Het versturen van mailings aan klanten daarentegen kwalificeert als actieve verkoop en kan onder bepaalde voorwaarden weer wel worden verboden.

6. Franchisenemer definitie

De officiele definitie van een franchisenemer luidt als volgt:

"Het zakendoen waarbij de ondernemer (de franchisenemer) een contract sluit met een franchisegever waarbij de franchisegever mag handelen uit naam van de franchisegever." Bron.

Laat u voorlichten

Voorgaande tips zijn slechts enkele aandachtspunten waar u rekening mee moet houden bij het opzetten van een franchisevestiging. Het is belangrijk dat u zich vooraf goed laat voorlichten over de risico’s en bij vragen of twijfel een adviseur raadpleegt.

Linda Relouw en Myke Muller
Poelmann van den Broek Advocaten in Nijmegen
Telefoonnummer 024 381 08 10