Zelfstandige zonder personeel

Steeds meer franchisegevers op het gebied van dienstverlening werken met Zelfstandigen Zonder Personeel (ZZP’ers) als franchisenemers. De Belasting-dienst en de uitvoeringsinstelling UWV moeten ervan overtuigd zijn dat de ZZP-franchisenemer zelfstandig opereert. Dit is echter ook een voorwaarde voor commercieel succes. 

Een ZZP’er is een zelfstandige ondernemer die zonder personeel opdrachten van tijdelijke aard uitvoert. Om gelijk maar even een misverstand uit de weg te ruimen: niet iedere franchisenemer zonder personeel is een ZZP’er. In de detailhandel komen we het begrip niet tegen. Een detaillist zonder personeel is geen ZZP’er, omdat hier geen sprake is van een opdrachtgever/opdrachtnemer-relatie. 

In de dienstverlening is de ZZP’er inmiddels een bekend begrip. Trainers, consultants, zorgverleners, monteurs, reparateurs en chauffeurs beginnen steeds vaker in franchise. Naar schatting zijn er inmiddels al meer dan 50 ‘ZZP-franchiseformules’ actief. Bekende voorbeelden zijn Door Training, Eismann en HomeTeam. 

Een franchisenemer die als ZZP’er aan de slag gaat, wordt door de Belastingdienst en/of het Uitvoeringsinstituut Werknemersverzekeringen (UWV) beoordeeld op de mate van zelfstandigheid. De franchisenemer moet daadwerkelijk als ondernemer functioneren. Is dit onvoldoende duidelijk, dan kan de Belastingdienst of het UWV een relatie tussen een ZZP-franchisenemer en een of meer van zijn opdrachtgevers  beoordelen als een zogenaamde fictieve dienstbetrekking. Dit kan bijvoorbeeld het geval zijn als een franchisenemer niet zelf acquireert of geen debiteurenrisico loopt. 

De zelfstandigheid van de ZZP’er komt tot uiting op diverse gebieden. Enkele be-langrijke criteria waaraan voldaan moet worden zijn:

• Plegen van acquisitie
• Investeringen plegen
• Debiteurenrisico lopen
• Eigen boekhouding voeren (al dan niet uitbesteed)
• Het uitvoeren van meerdere opdrachten per jaar
• Het werken voor meerdere opdrachtgevers
• Inschrijving in het handelsregister van de Kamer van Koophandel
• Een eigen beroeps- of aansprakelijkheidsverzekering
• Eigen Algemene Voorwaarden hanteren

Indien de Belastingdienst of het UWV een fictieve dienstbetrekking vaststelt, wordt de franchisenemer als werknemer behandeld. De opdrachtgever wordt als werkgever behandeld. Dit heeft uiteraard grote financiële gevolgen, waaronder verplichte loon-heffing en premies. 

Voor een franchiseformule bestaat echter een nog groter gevaar. Het belangrijkste fundament van franchising is samenwerking tussen twee zelfstandige partijen. Bij onvoldoende zelfstandigheid van een franchisenemer wordt dit fundament hard onderuit gehaald. 

Bent u voornemens als ZZP-franchisenemer aan de slag te gaan? Onderzoek dan vooraf  de mate waarin u zelfstandig gaat werken. Gaat u als franchisegever van diensten werken met ZZP’ers? Zorg er dan voor dat uw franchisenemer écht als zelf-standig ondernemer kan functioneren! De basis voor franchising is immers een opti-male taakverdeling tussen franchisegever en franchisenemer die zowel efficiency als lokaal ondernemerschap bevordert. 

Behalve voor de wetgever is echte zelfstandigheid van de ZZP-franchisenemer dus ook in zakelijk opzicht van groot belang. Dit biedt namelijk de beste kansen op commercieel succes voor zowel de franchisenemer als de franchisegever!

Maurice van Rijn
senior consultant Koelewijn & Partners