Staatssecretaris Mona Keijzer: ‘Ga in gesprek en leer van elkaar’

Staatssecretaris Mona Keijzer van Economische Zaken en Klimaat nam recent deel aan het webinar ‘Wet franchise’ van de NFV. Zij beantwoordde vragen van franchisegevers over de nieuwe wet en verschafte daarmee enige helderheid. Al bleef die helderheid voor franchisegevers over de drempelwaarde en overgangsdatum achterwege.

De machtsbalans tussen franchisegever en franchisenemer moet evenwichtig zijn, volgens Keijzer geeft de nieuwe ‘Wet franchise’ hier invulling aan. “We hebben veel discussie gehad rondom de totstandkoming, er is uitgebreid gereageerd op de internetconsultatie en dat alles heeft geleid tot aanpassingen in het wetsvoorstel. Maar wat doet deze wet in de basis nou? Het komt er feitelijk op neer: ga een beetje netjes met elkaar om.” Franchisegevers en franchisenemers worden door de voorgestelde wet onder meer gestimuleerd om duidelijke afspraken te maken. “Als beide partijen weten waar ze aan toe zijn, kunnen ze ook beter ondernemen en sneller inspelen op veranderingen. Dat is niet alleen in hun eigen voordeel, maar ook van belang voor de Nederlandse economie”, aldus Keijzer.

Toch zijn er tijdens het webinar vragen over hoe Keijzer de mogelijkheden van franchiseformules ziet om zich snel aan te passen aan actuele ontwikkelingen nu veel beslissingen door de franchisenemersvereniging moet worden goedgekeurd. Slaan de voorgestelde verhoudingen in de wet niet een beetje door? “Nee”, zegt Keijzer resoluut. “Als je de wet goed bekijkt, vooral artikel 921, dan lees je daar dat, wanneer binnen de bestaande franchiseovereenkomst zaken wijzigen die een investering van de franchisenemer verlangt, en die boven de drempelwaarde komt, dan moet je in overleg en heb je instemming nodig. Dit houdt meer dan voldoende mogelijkheden over om op een innovatieve manier met de franchiseformule om te gaan.”

Keijzer zegt te begrijpen dat franchiseformules snel moeten kunnen opereren in de huidige economie. “Daar houdt deze wet dan ook rekening mee. Maar daar waar je dat doet met financiële consequenties voor franchisenemer, dan moet je in overleg.” Franchisegever en franchisenemer moeten overigens met elkaar bepalen wat de drempelwaarde wordt. “Hierbij bepaal je samen wat redelijk is. Mijn oproep is dan ook: ga in gesprek met elkaar. En leer van elkaar. Er zijn al formules die op deze manier werken, zoals Kaldi en Jumbo. Volgens mij komt dit het franchiselandschap alleen maar ten goede.” 

Kleinere formules

Dat geldt volgens Keijzer ook voor de verplichte (financiële) informatievoorziening in de precontractuele fase, ondanks dat vooral kleinere formules zich hierover zorgen maken. “Het gaat er hier om dat de gevraagde informatie redelijk is en voorhanden moet zijn. Als je die informatie niet hebt, dan kun je ook niet gedwongen worden die te geven.” Keijzer vertelde tijdens het webinar verder dat zij verwacht dat de nieuwe Wet franchise over acht maanden in zal gaan. “Het is nu aan de Staten-Generaal, de Tweede Kamer eerst, daarna de Eerste Kamer, om iets te vinden van het voorstel.” Als het wetsvoorstel ook in de Eerste Kamer is aangenomen, moet de nieuwe wet bekend worden gemaakt en in het Staatsblad worden geplaatst. Iedereen moet vervolgens vanaf dag één voldoen aan de wet (behoudens enkele onderdelen waarvoor een overgangstermijn geldt, red.). Contracten moeten daarom worden aangepast, er moeten nieuwe afspraken worden gemaakt, dat kost volgens de franchisegevers veel tijd en geld. Zij willen graag iets meer flexibiliteit. “Dit is niet iets wat ineens op je dak valt”, pareert Keijzer. “De wet zit er al een tijdje aan te komen, hij ligt al maanden bij de Tweede Kamer. De verwachting is dus dat de wet over acht maanden in werking treedt, je kunt die tijd gebruiken om het gesprek aan te gaan met de franchisenemers over bijvoorbeeld de drempelwaarde. Doe dat dan ook.”

Het webinar maakte duidelijk dat franchisegevers dit laatste zeker zullen gaan doen, toch verwachten zij problemen met de overgangstermijn van twee jaar, zoals in de wet genoemd is voor een aantal bepalingen, zoals die met betrekking tot de goodwill, het non-concurrentiebeding en de drempelwaarde voor het instemmingsrecht. Franchisegevers vinden dat die overgangstermijn voor alle bestaande en nieuwe situaties moet gelden. Keijzer: “Overgangsrecht gaat altijd over bestaande situaties, voor nieuwe situaties geldt op een bepaald moment de nieuwe wet. Dat is nu eenmaal zo. Bovendien borgt deze wet een aantal gedragsvoorwaarden, voorwaarden die in mijn ogen heel normaal zijn tussen contractpartners.”

Wet legt nadruk op vier onderdelen

De ingediende wet heeft een positief advies gekregen van de Raad van State en legt de nadruk op vier onderdelen die cruciaal zijn voor evenwichtige franchiseverhoudingen:

• De precontractuele uitwisseling van informatie.
• De tussentijdse wijziging van een lopende franchiseovereenkomst.
• De beëindiging van de franchisesamenwerking.
• Het overleg tussen franchisegever en zijn franchisenemers. 

Aanpassingen

• onderscheid tussen soft- en hard franchise in het kader van de mate van begeleiding
• geheimhoudingsovereenkomsten mogen nog steeds
• géén prognoseplicht: alleen historische financiële gegevens
• franchisegever mag meer vragen dan alleen financiële gegevens
• ‘goed franchisenemer’ verder ingekleurd
• géén financiële verantwoording afleggen over franchisefee
• inrichten van de franchiseformule is aan de franchisegever
• formuleaanpassingen kunnen worden doorgevoerd in eigen vestiging, mits…

Punten van twist

• beperkte ruimte voor innovatie door instemmingsrecht
• rechtsonzekerheid neemt toe: volledig dwingend recht in combinatie met open normen
• overgangsrecht van twee jaar geldt voor beperkt aantal artikelen
• AMvB blijft, zonder voorhangprocedure
• definitie van franchise niet toegevoegd
• extraterritoriale werking en franchise operaties buiten Nederland