Rechtskeuze in handelscontracten

De rechtskeuze kan bij franchising van levensbelang zijn Het belang van rechtskeuze in handelscontracten We horen steeds meer spreken van 'globalisering' en een 'mondiale economie'. Ook franchising is een commerci?le samenwerkingsvorm die bij uitstek geschikt is om internationaal te werken. Zoals de Belgische franchisespecialist Jan de Sutter het uitdrukt: "Franchise is in Belgi? de edelste vorm van commerci?le samenwerking tussen twee partijen. Het is een geperfectioneerde vorm van licentie of concessie." En inderdaad, heel wat franchiseconcepten zijn zodanig ontwikkeld dat zij met succes uitgebouwd kunnen worden in alle landen van onze Westerse wereld. Zowel masterfranchisegevers, masterfranchisenemers als (sub-)franchisenemers beoordelen de concepten en contracten vaak op hun economische opportuniteit; vaak worden echter de juridische aspecten, specifiek de rechtskeuze, 'over het hoofd gezien' en dat kan catastrofale gevolgen hebben. Meester Vaes: "Wanneer we een eenvoudig schema bekijken van een mogelijke franchisestructuurkunnen de volgende voorbeeldsituaties ontstaan: Voorbeeld A. De masterfranchisegever is een bedrijf uit de USA. De masterfranchisegever ziet de Benelux als ??n regio en vindt een masterfranchisenemer voor de Benelux in Belgi? en deze vindt zijn (sub-)franchisenemers in Belgi?, Nederland en Luxemburg. Stel dat de (sub-)franchisenemers een contract afsluiten met de masterfranchisenemer voor tien jaar waarin staat dat het franchiseconcept en haar inhoud 'up-to-date' zullen worden gehouden. De USA based masterfranchisegever blijft echter in gebreke. Het vijfde jaar keldert de winst van de (sub-)franchisenemers en deze ondernemen -na tal van klachten geuit te hebben tijdens vergaderingen en per brief- juridische actie tegen hun masterfranchisenemer waaraan zij legaal gebonden zijn. De kans is groot dat tussen deze partijen het Belgisch recht van toepassing is. Echter, tussen de masterfranchisenemer en de masterfranchisegever in de USA is het hoogstwaarschijnlijk dat deze laatste pleit dat het Texaans recht van toepassing is. Dat kan voor de masterfranchisenemer een zware dobber worden: een totaal vreemd en onbekend rechtssysteem en een duur rechtssysteem. Kortom, de masterfranchisenemer loopt een groot risico 'juridisch gewurgd' te worden. "Vooral masterfranchisenemers en (sub-)franchisenemers hebben er heel veel belang bij dat zij goed onderhandelen op dit punt en de bevoegdheid naar de Belgische Rechtbank of een Belgische Arbitrage Instelling toewijzen. Even belangrijk, gezien het voorgaande, is dat niet enkel de bevoegdheid contractueel wordt bepaald, echter dat ook de procedure duidelijk wordt vastgelegd." Voorbeeld B: "De masterfranchisegever stelt een masterfranchisenemer aan met een contract van tien jaar. Deze sluit met zijn (sub-)franchisenemers eveneens een contract voor tien jaar, alleen worden sommigen pas (sub-)franchisenemer na vijf jaar. Wanneer de masterfranchisegever na de resterende vijf jaar zijn contract met de masterfranchisenemer niet verlengd, is de (sub-)franchisenemer die rekende op tien jaar, na vijf jaar 'de sigaar'... Zo zijn er tal van praktijkvoorbeelden die illustreren hoe belangrijk het is om zowel de juridische bevoegdheid als de juridische procedure bij geschillen 'helder' vast te leggen. Dit laatste voorbeeld illustreert ook dat het vaak opportuun is als (sub-)franchisenemer inzicht te hebben in de juridische situatie tussen masterfranchisegever en masterfranchisenemer. Als we hierop doorredeneren kan het voor de (sub-)franchisenemer in dit voorbeeld het meest interessant zijn om rechtstreeks met de masterfranchisegever eveneens een aantal zaken contractueel vast te leggen. Ook voor de masterfranchisegever zou dit als voordeel kunnen hebben dat wanneer z'n masterfranchisenemer door omstandigheden wegvalt, hij het risico beperkt dat hij meteen z'n volledig netwerk (sub-)franchisenemers kwijtraakt." Hoe zit het met deze internationale wetgeving? Voor het beslechten van geschillen tussen contractanten van ve