Kandidaat franchisenemers: voorkennis is noodzaak!

Franchiseovereenkomsten worden, net als de daarmee samenhangende investeringen en contracten (financierings-, huur-, lease- of arbeidsovereenkomsten) meestal voor langere periode aangegaan. Als een franchisenemer achteraf tot de conclusie komt dat het sluiten van een franchiseovereenkomst toch niet zo’n goed idee was, is een voortijdige beëindiging meestal niet mogelijk zonder aanzienlijke financiële schade. Dergelijke situaties kunnen worden voorkomen door vóór het sluiten van de franchiseovereenkomst zorgvuldig onderzoek te doen.

Wet Franchise

Op 1 januari 2021 zal de nieuwe Wet Franchise in werking treden. De Wet Franchise beoogt de positie van franchisenemers te versterken en de balans tussen franchisegever en franchisenemer meer in evenwicht te brengen. Dat is mede noodzakelijk geacht vanwege de informatieachterstand die (kandidaat) franchisenemers normaliter hebben op hun franchisegever waardoor zij soms onvoldoende geïnformeerd een franchisesamenwerking aangaan. Franchisenemers sluiten dan franchiseovereenkomsten zonder goed op de hoogte te zijn van mogelijke risico’s en verplichtingen die voortvloeien uit een franchiseovereenkomst. In de nieuwe wet is daarom veel aandacht besteed aan het verbeteren van de informatiepositie van (kandidaat) franchisenemers. Franchisegever is krachtens de Wet Franchise verplicht om veel informatie te verstrekken voorafgaand aan het sluiten van de franchiseovereenkomst. Ook de invoering van een verplichte wachttermijn beoogt (kandidaat) franchisenemers te beschermen tegen te haastig contracteren.

Verplichte informatieverstrekking 

De Wet Franchise bepaalt dat franchisegever voorafgaand aan het sluiten van een franchiseovereenkomst tenminste de volgende informatie dient te verstrekken:

1. Het ontwerp van de franchiseovereenkomst
2. Een weergave van alle door franchisenemer te betalen vergoedingen, opslagen en investeringen
3. Informatie over het overleg tussen franchisegever en franchisenemers
4. Of en hoe franchisegever, al dan niet via een afgeleide formule, in concurrentie kan treden met franchisenemer
5. Informatie over de financiële positie van franchisegever
6. Financiële gegevens met betrekking tot de beoogde locatie

1. Ontwerp franchiseovereenkomst
   De concept franchiseovereenkomst, met alle bijlagen, dient tijdig te worden verstrekt. Bestudeer deze goed; eenmaal getekend bent u daaraan gebonden! Laat u niet afschrikken met de mededeling dat de (standaard) franchiseovereenkomst niet onderhandelbaar is. Niet zelden zijn afwijkende individuele afspraken mogelijk. Maar ook als de bereidheid om af te wijken niet aanwezig is, dient u zich steeds af te vragen of u gebonden wilt zijn aan een franchiseovereenkomst die (te) vergaande verplichtingen oplegt. Controleer ook alle bijlagen; die zijn ook onderdeel van de afspraken. 
    
2. Te betalen vergoedingen, opslagen, investeringen, etc.
   Controleer goed of volstrekt duidelijk is welke vergoedingen en kosten (entreefee, franchisefee en andere verplichte bijdragen) bij u in rekening kunnen worden gebracht. Vraag een overzicht van de verlangde investeringen voorafgaand aan de opening van de vestiging als ook tijdens de looptijd. Met een volledig beeld van de kosten wordt ook duidelijk welke minimale omzet nodig is om een redelijk ondernemersinkomen over te houden.
    
3. Overlegfrequentie
   Vraag hoe vaak er individueel overleg plaatsvindt met uw franchisegever en hoe het collectieve overleg is geregeld. Neem contact op met de franchisevereniging, vraag notulen op van het collectieve overleg. Zoek contact met door u zelf geselecteerde franchisenemers. Van hen kunt u horen hoe de samenwerking met franchisegever in de praktijk uitpakt.
    
4. Concurrentie door franchisegever
   Vraag of franchisegever met de formule concurrerende activiteiten verricht of van plan is te ontwikkelen en in hoeverre deze ten koste kunnen gaan van de omzetmogelijkheden van uw beoogde franchisevestiging. Bijvoorbeeld doordat dezelfde producten of diensten via andere verkoopkanalen (fysiek of e-commerce) worden aangeboden al dan niet onder een ander label. 
    
5. Informatie over financiële positie franchisegever
   U kunt de gepubliceerde jaarstukken opvragen, maar deze zijn vaak niet actueel. Check de structuur van de vennootschappen van de franchisegever. Vraag naar de groei van het aantal franchisevestigingen en het verloop onder de franchisenemers. Zijn er franchisenemers afgehaakt door financiële problemen of zelfs faillissement? Of is er een gestaag groeiend aantal franchisenemers met weinig verloop? 
    
6. Financiële gegevens beoogde locatie
   Vraag of financiële gegevens beschikbaar zijn van de beoogde locatie. Was op die plek voorheen een franchisevestiging of een eigen vestiging gevestigd en zo ja wat waren de resultaten / omzetgegevens? Waarom is de betreffende vestiging gestopt? Indien er geen vestiging op de locatie was: zijn er financiële gegevens van vergelijkbaar geachte ondernemingen beschikbaar? Doe zelf zoveel mogelijk onderzoek naar de locatie en het beoogde rayon. Laat een vestigingsplaatsonderzoek (VPO) uitvoeren door een erkend extern onderzoeksbureau. Daarmee wordt meer duidelijkheid verkregen over de eventueel te behalen omzet. Een VPO kost in de regel tussen de € 2.000 en € 4.000 (ex BTW). Gezien de gemoeide investeringen en de langjarige verplichtingen is een dergelijk onderzoek al snel (zeer) de moeite waard.

Goodwill

De Wet Franchise bepaalt voorts dat uit de franchiseovereenkomst moet blijken of goodwill aanwezig is in de franchisevestiging en zo ja op welke wijze deze wordt vergoed. Vraag ook hierover duidelijkheid aan uw franchisegever. Informeer bij andere franchisenemers of er goodwill wordt betaald bij overname. Dat is ook belangrijk indien u zelf te zijner tijd wil verkopen aan een opvolgend franchisenemer of aan franchisegever.

Termijn van beraad

Teneinde onvoorzichtig en te overhaast contracteren te voorkomen is in de nieuwe wet een verplichte wachttijd van minimaal vier weken opgenomen voor het sluiten van een franchiseovereenkomst. De bedoeling is duidelijk: een kandidaat franchisenemer moet niet onder tijdsdruk geforceerd worden om te beslissen. Laat u dus niet onder druk zetten om de wachttermijn niet te hanteren maar benut deze om al het nodige onderzoek te doen en informatie over de franchiseorganisatie in te winnen zodat u weloverwogen en goed geïnformeerd kan beslissen om wel of geen franchiseovereenkomst aan te gaan. Als uw franchisegever het ziet zitten om met u te gaan samenwerken dan zal hij het waarderen dat u zorgvuldig te werk gaat en gedegen onderzoek doet alvorens tot een samenwerking te besluiten.

Ingangsdatum Wet Franchise

De nieuwe wet zal naar verwachting in gaan op 1 januari 2021. Indien u overweegt om op korte termijn een franchiseovereenkomst aan te gaan, is het aan te raden om te wachten tot 1 januari 2021 zodat de nieuwe Wet Franchise op uw rechtsverhouding van toepassing is. Vanaf die datum mag niet ten nadele van franchisenemers van de Wet Franchise worden afgeweken. 

Tenslotte

Franchise is een mooie vorm van samenwerking. In het ideale geval hebben zowel franchisegever als franchisenemer gelijke belangen en streven zij beide naar een zo hoog mogelijke omzet van de franchisevestiging en de totale keten. Als de resultaten gunstig zijn, kan de franchiseovereenkomst in de la blijven en kunt u zich samen met uw franchisegever richten op een succesvolle exploitatie. De kans op het bereiken daarvan is het grootst als u van tevoren zorgvuldig onderzoek doet. Zo bezien is de precontractuele fase cruciaal voor een succesvolle samenwerking. In deze fase legt u immers de basis voor een weloverwogen besluit om wel of geen franchisesamenwerking aan te gaan. De nieuwe Wet Franchise draagt daaraan bij. Alle kandidaat franchisenemers wens ik dan ook een succesvolle precontractuele fase toe!