Grensoverschrijdende franchising

Er is een duidelijk toename van vragen met betrekking tot grensoverschrijdende franchising, constateren wij. Deze interesse manifesteert zich vanuit diverse invalshoeken. Dit merken wij enerzijds door een toename van begeleidingsvragen van buitenlandse franchiseformules die zich (al dan niet door middel van een master) binnen Nederland c.q. Europa willen vestigen. Anderzijds lijken ook Nederlandse c.q. Europese formules weer een toenemende interesse te hebben om internationale expansiemogelijkheden te onderzoeken. 

Een van de aspecten waar franchiseformules mee geconfronteerd worden bij internationale expansie zijn de zogenaamde disclosure vereisten (vrij vertaald: openbaarmaking) zoals die gelden binnen diverse landen. 

Gelet op de adviesaanvragen die ons de laatste tijd hebben bereikt is de Verenigde Staten (hierna te noemen: ‘Amerika’) een land dat bij verschillende franchiseformules in trek lijkt te zijn om de franchiseformule daar in de markt te zetten. Omdat voor het vestigen van een franchiseformule een aantal specifieke regels gelden leek het ons interessant om in deze bijdrage een korte uiteenzetting te geven en deze af te zetten tegen ‘disclosure wetgeving’ die binnen een aantal Europese landen gelden.

Ten aanzien van Amerika is allereerst van belang om te vermelden dat naast de ‘FTC Franchise Rule’ - die gezien kan worden als de overkoepelende ‘franchisewet’ binnen Amerika - tevens het recht van de verschillende staten (‘State Franchise Laws’) van invloed zijn op de wijze waarop kan worden voldaan aan de geldende disclosure vereisten. 
Op enkele uitzonderingen na verplicht de FTC Franchise Rule franchisegevers om een zogenaamd ‘FDD’ (Franchise Disclosure Document) aan (kandidaat)franchisenemers af te geven en deze actueel te houden. Daarnaast dient de franchisegever zich in de betrekkingen met potentiële franchisenemers te conformeren aan specifieke disclosure procedures. Van belang is dat het alleen is toegestaan om informatie in de FDD op te nemen die daar op grond van de FTC Franchise Rule in hoort te staan. Er mag geen additionele informatie worden opgenomen in de FDD. 

Het is overigens niet vereist om de FDD in te dienen bij de Federal Trade Commission (vergelijkbaar met onze NMa). Wel kan de Federal Trade Commission op grond van de FTC Franchise Rule onderzoek doen naar de franchisegever en - indien nodig - ook handhavend optreden. 
 
In de FDD moet door de franchisegever diverse informatie worden opgenomen. Zo dient er informatie over het bedrijf zelf te worden opgenomen (naast achtergrondinformatie over het bedrijf wordt bijvoorbeeld ook gevraagd naar gecontroleerde financiële verslagen) en dient er door de franchisegever informatie te worden verstrekt met betrekking tot de franchiseformule. Zo dient er onder meer een overzicht te worden verschaft van de fee’s die afgedragen dienen te worden en moet er worden aangegeven welke initiële investeringen de aankomende franchisenemer dient te plegen. 

De hoeveelheid aan financiële informatie die in de FDD dient te worden verstrekt op grond van de FTC Franchise Rule is overigens afhankelijk van of er sprake is van een al gevestigde (established) franchiseformule of dat er sprake is van een startende franchiseformule. 
Als er sprake is van een startende franchiseformule dan worden er in de FTC Franchise Rule minder strenge eisen gesteld aan de financiële informatie die opgenomen dient te worden in de FDD. Wel is het zo dat op grond van sommige Franchise State Laws de franchisegever op zijn minst zorg dient te dragen voor een gecontroleerde openingsbalans. Er zijn in Amerika ongeveer tien staten die de financiële documenten zoals die zijn opgenomen in de FDD jaarlijks controleren, waaronder Californië, Maryland en Washington. Afhankelijk van de financiële situatie kunnen er dan in deze staten aanvullende voorwaarden worden gesteld in welk kader de franchisegever dan extra garanties dient te stellen. 

Waar de disclosure vereisten in Amerika aanzienlijk en voor het grootste gedeelte uniform zijn is dit anders in Europa. Zo hebben niet alle Europese landen specifieke franchise disclosure wetgeving, maar wordt - bijvoorbeeld in Nederland - aansluiting gezocht bij het traditionele contractenrecht. Van alle Europese landen die wel een specifieke disclosure wetgeving kennen is - met uitzondering van Italië - de franchisegever verplicht onderworpen aan twee verschillende vormen van disclosure, de zogenaamde ‘contract summaries’ en de ‘commercial disclosures’. De eerste vorm omvat de contractuele bepalingen uit de franchiseovereenkomst en de tweede vorm de commerciële aspecten. 

Een van de Europese landen die specifieke disclosure wetgeving kent is Frankrijk. Dit was ook het eerste Europese land dat in 1989 specifieke disclosure wetgeving introduceerde, door middel van
 de ‘Loi Doubin’. In artikel 1 van deze wet is bepaald dat de franchisegever aan de franchisenemer twintig dagen voordat de franchiseovereenkomst wordt getekend een disclosure document dient af te geven. Van de franchisenemer kan ook geen waarborgsom gevraagd worden door de franchisegever voordat deze periode van twintig dagen is afgelopen. De belangrijkste ‘contract summaries’ in Frankrijk hebben betrekking op de termijn, de vernieuwing, de beëindiging, de overdracht en de omvang van de toegekende exclusiviteit. Voor wat betreft de ‘commercial disclosures’ is het voor buitenlandse franchisenemers met name van belang dat van hen wordt verwacht dat zij een (lokaal) marktonderzoek moeten doen.

In ons buurland België zijn overeenkomsten voor handelspartnerschap - waar franchiseovereenkomsten onder vallen - onderworpen aan de bepalingen van de wet van 19 december 2005 betreffende de precontractuele informatie (hierna: ‘franchise wet Laruelle’). In dat kader dient de franchisegever een maand voordat er daadwerkelijk een franchiseovereenkomst tot stand komt aan de (potentiële) franchisenemer een disclosure document te overhandigen. Belangrijke ‘contract summaries’ in België zijn onder meer de verplichtingen van partijen en consequenties van de niet-nakoming daarvan. 

Uiteraard is de ruimte hier te kort om uitvoerig op deze interessante materie in te gaan maar kan op basis van het voorgaande wel gesteld worden dat het voor de franchiseformules van evident belang is  om vooraf advies in te winnen alvorens de franchiseformule verder in het buitenland te gaan exploiteren. 

Mr. J.S. (Jeff) ’t Hart
Franchise advocaat Hart Legal Franchise Advocaten