Advies NFV: ‘Het advies? Zoek elkaar op’

De franchisesector heeft wat hobbels te nemen. Aan de ene kant is er de coronacrisis en aan de andere kant de nieuwe Wet franchise. Wij spraken voorzitter Boris van der Ham van de Nederlandse Franchise Vereniging (NFV) over deze onderwerpen. Hij toont zich strijdbaar.

De wereld staat op z’n kop, hoe ervaar jijzelf deze bijzondere tijd?
“Bizar dat een virus zo’n grote impact heeft op ons leven. Het is noodzakelijk dat de overheid, hoe lastig ook, de regie neemt om verspreiding tot een minimum te beperken. Al vraagt dit natuurlijk om een groot aanpassingsvermogen van iedereen. De impact op het ondernemerschap is evenwel heel groot. Waar de één de ‘klappen’ goed kan opvangen, staat de ander het water tot aan de lippen. Tegelijkertijd worden we met elkaar gedwongen om anders te kijken naar zaken en introduceren we nieuwe manieren van werken. Neem de videovergaderingen, die niet meer weg te denken zijn. En misschien is juist nu het moment aangebroken om zaken op te pakken, die een paar maanden geleden nog te tijdrovend waren, maar die wel van belang zijn voor de toekomst en ontwikkeling van de organisatie.”

Hoe vind jij dat de franchisewereld omgaat met de coronacrisis?
“Je ziet veel nieuwe ontwikkelingen en initiatieven. Neem de afhaal- en bezorgmogelijkheden en bijvoorbeeld de proeflocatie ‘uiteten bij McDonald’s’ in een anderhalve meter economie. Ook ontstaan er mooie samenwerkingen en worden de krachten gebundeld. Dit alles onder het motto: samen staan we sterker. Zo zie je dat de franchisegever vanuit zijn zorgplicht naar franchisenemer(s) hier een goede invulling aan geeft. Goed franchisegeverschap en goed franchisenemerschap vormt de basis; snelle aanpassing aan veranderde marktomstandigheden met een (tijdelijke) aanpassing in de bedrijfsvoering is iets wat je samen moet doen. Maak duidelijke afspraken met elkaar en betrek als franchisegever de franchisenemers er tijdig bij. Maar goed, al met al blijven er ook sectoren, zoals de horeca, die hard worden getroffen en waar overmacht helaas de overhand heeft.” 

Wat is juist nu de kracht van franchise?
“Franchise is, als je goede afspraken maakt, een zelfversterkende vorm van ondernemen; als ondernemers onder elkaar deel je kennis en knowhow. Ook in deze lastige tijd is deze krachtenbundeling meer dan welkom. Samen bereik je meer dan alleen. Het advies is dan ook: zoek elkaar op, bundel je krachten. Blijf met elkaar in gesprek en maak goede en duidelijke afspraken.”

De overheid gaat voortvarend te werk met de nieuwe Wet franchise. Welke stappen zijn gezet en waar staan we nu?
“De Wet franchise staat inderdaad, ondanks de coronacrisis, hoog op de politieke agenda. Dit wetgevingsproces loopt al een tijdje en telkens worden er weer stappen gezet. Van een consultatieronde tot een wetsvoorstel wat schriftelijk is behandeld. Stappen waarin de NFV als belangenbehartiger zijn rol pakt. De NFV staat positief tegenover wetgeving, die afspraken tussen franchisegevers en franchisenemers verduidelijkt. Vooral als het gaat om de precontractuele fase. De eerste versie van de wet had echter veel losse eindjes en dreigde voer te worden voor advocaten.”

Wat hebben jullie daaraan gedaan?
‘Wij hebben hele concrete input gegeven op de toen voorliggende wet, dit om de wet te verhelderen en werkbaar te maken. En met succes. De Wet franchise is een paar weken geleden naar de Tweede Kamer gestuurd en daarmee ook openbaar. Toen bleek dat veel van onze punten waren meegenomen. Toch zitten er nog steeds elementen in die niet helder zijn en een enkele zelfs schadelijk. Wij blijven onze zorg uiten over bijvoorbeeld het instemmingsrecht en de beperking van innovatie binnen een franchiseformule. De staatssecretaris heeft tijdens de schriftelijke behandeling van Kamervragen over de wet verduidelijking gegeven op een aantal punten en deze op schrift vastgelegd. Zo geeft zij aan dat innovatie juist niet wordt belemmerd door de wet. Een franchisegever is volgens haar namelijk vrij om wijzigingen in de formule door te voeren en eerst te testen in eigen vestigingen. Maar wat als er geen sprake is van eigen vestigingen? De NFV pleit voor nog meer verheldering op dit punt. Het zou namelijk zo kunnen zijn dat er toestemming - het zogenoemde instemmingsrecht - nodig is van de franchisenemer(s). Het instemmingsrecht is in een eerdere fase door de staatssecretaris aangepast van een derde meerderheid naar de helft plus één. Het punt is wanneer er geen eigen vestigingen zijn, en de franchisegever buiten een overeengekomen exclusiviteitsgebied een innovatie wil doorvoeren, hij dit pas kan doen bij een meerderheid. Dit komt in mijn ogen de ruimte voor innovatie niet ten goede.”

Wat zijn in jouw ogen verder nog aandachtspunten?
“Het dwingendrechtelijke karakter van de gehele wet is niet gebruikelijk in het contractenrecht. Als het wetsvoorstel op dit punt niet wordt verduidelijkt, kan dat praktisch onuitvoerbare situaties opleveren. Dit brengt veel rechtsonzekerheid met zich mee, vooral om het dwingendrechtelijke op veel zogenoemde open normen van toepassing is. Dit zou in de praktijk juist kunnen leiden tot meer bezoeken aan de rechter. Dit brengt onder andere een hoge administratieve last met zich mee en dat kan toch niet de bedoeling zijn.” 

De contouren zijn al aardig zichtbaar, wat tekent zich af? Hoe gaat de wet (in het algemeen) de dagelijkse praktijk van franchise beïnvloeden?
“Het is goed dat we met elkaar vooraf, tijdens en aan het einde van de looptijd van een contract goede afspraken maken. De wet is geen ‘one size fits all’. Binnen franchise hebben we te maken met veel verschillende sectoren, grootte van formules, internationaal/nationaal en soft en hard. Dat betekent ook dat de wet van de ene formule meer vraagt dan van de andere. Wat als een paal boven water staat is dat, zoals nu gesteld, binnen twee jaar alle franchisecontracten ‘wetgevingsproof’ moeten zijn. Iedere formule groot of klein moet contracten openbreken om straks te kunnen voldoen aan de nieuwe Wet franchise.” 

Hoe ondersteunt NFV franchisegevers ten tijde van de coronacrisis?

Via de Samen Sterker Lijn; iedereen kan de NFV via het reguliere telefoonnummer bellen voor informatie over franchise en corona. Zo verschaffen zij eerstelijns info en/of brengen zij mensen met elkaar in contact.

• #NFVcorona; deze hashtag wordt gebruikt om kennis, info, best practices en andere ontwikkelingen met betrekking tot corona te delen. Deze informatie brengt de NFV bij elkaar op social media en op de website is een speciale pagina waar alles bijeen staat.
• Voor NFV-leden wordt er in de besloten ledenomgeving informatie en kennis bij elkaar gebracht en gedeeld.