“Transparantie is hard nodig”

Een enquête van de Rabobank onder franchisenemers wees uit dat bijna 40 procent van de franchisenemers ontevreden is over de samenwerking met de franchisegever. Bijna de helft van de respondenten ziet onvoldoende toegevoegde waarde van de franchisegever en 60 procent is ontstemd over de verdeling van kosten en opbrengsten uit het online kanaal. Jan Scheer is al twintig jaar franchisenemer van een Etos-vestiging in Kampen. Hij reageerde op het onderzoek en draagt oplossingen aan. 

“Franchise komt erop neer dat beide partijen op een andere manier geld verdienen en de enige gemeenschappelijke deler het merk en de formule is. Volgens de literatuur zijn conflicten inherent aan franchise en gaan ze vaak over een evenwichtige verdeling van economische risico's en de juiste hantering van de winkelformule. In essentie gaan conflicten meestal over verwachtingen, communicatie, transparantie en evenwichtigheid in de verdeling van de winst. De franchisegever verdient geld via franchisefees en de franchisenemer via winst door de verkoop van goederen. 

De franchisenemer dient over meet- en regelsystemen te beschikken om zijn zelfstandigheid te kunnen bewaren. Kortom, hij moet de mogelijkheid hebben om te kunnen ingrijpen wanneer normen worden overschreden. Normatieve afspraken dienen te worden vastgelegd in een contract en moeten worden gehandhaafd. Escalaties worden opgelost via de franchisevereniging. Normen moeten een rechtvaardige verdeling garanderen en het streven naar ongebreidelde winstmaximalisatie van de franchisegever inperken en tegelijkertijd freeriding door de franchisenemer voorkomen. Maar soms is het beter wanneer de overheid of de rechter ingrijpt. 

Verdienmodellen

Vooral op het gebied van de veranderende verdienmodellen in de retail hebben franchisegevers een toenemende voorsprong gekregen als het gaat om koersbepaling en inrichting ten opzichte van de franchisenemers. De huidige terughoudendheid van franchisegevers in het transparant maken van deze veranderingen leidt tot conflicten. Een impasse die moet worden doorbroken. Maar de bestaande en sterk verouderde afspraken tussen franchisegever en franchisenemer zijn op dit moment veel te ruim gedefinieerd om een dergelijke transparantie te kunnen afdwingen. Vernieuwde afspraken zijn dus hard nodig. 

Voorwaarde is wel dat er voorafgaand aan die afspraken een gemeenschappelijke en transparante toekomstvisie wordt geformuleerd om het soms verloren vertrouwen te herstellen. Franchisegevers hebben hierin een verantwoordelijkheid en tevens een leidende rol.”