‘Overleg veel en vaak, dat zorgt voor gedragen beslissingen’

Wat is het geheim van een goede franchiserelatie? Franchiseadvocaat Derk van Dam van Ludwig & Van Dam Advocaten weet het wel: “Franchisenemers en franchisegevers die open met elkaar communiceren, die inlevingsvermogen hebben en elkaars positie respecteren hebben succes. FHC Formulebeheer is wat dat betreft een schoolvoorbeeld.”

De media staan er vol mee: verhalen over ontevreden franchisenemers. Maar doen die recht aan de algemeen geldende gang van zaken in franchiseland? “Nee”, zegt Van Dam resoluut. Hij is partner van Ludwig & Van Dam Advocaten, het grootste in franchise gespecialiseerde advocatenkantoor van Nederland. Maar liefst negen advocaten zijn dagelijks in touw en staan zowel franchisegevers als franchisenemers bij. 

“Wij zien en horen veel, van massale collectieve ontevredenheid is absoluut geen sprake. Natuurlijk is er op individueel niveau wel eens iets, maar vaak wordt dat ook al voor een rechtsgang opgelost”, weet Van Dam. Hij benadrukt ook dat het aantal franchiseconflicten dat hij en zijn collega’s de afgelopen periode hebben behandeld niet substantieel is gegroeid. “Dat geldt ook voor het aantal uitspraken van rechters over franchisezaken, terwijl de franchisebranche als geheel wel is gegroeid.” Van Dam wil er maar mee zeggen dat de soep niet zo heet wordt gegeten als die in de diverse landelijke media soms wordt opgediend. Ook om die reden vindt de franchiseadvocaat een nieuwe franchisewet overbodig. “Nederland heeft een prima rechtssysteem met goede rechters die gedegen afwegingen maken. Bovendien is er al een juridisch vangnet, bijvoorbeeld voor de pre-contractuele fase. Als een franchisegever verkeerde prognoses afgeeft, en de franchisenemer daarmee bewust op het verkeerde been zet, dan kan dat al juridische gevolgen hebben. Daar ligt al een berg jurisprudentie voor op de plank.”

Franchiseovereenkomst

Van Dam stelt echter wel dat een goed doortimmerde franchiseovereenkomst aan de basis staat van een succesvolle samenwerking. “Wat daar onder meer goed in moet worden geregeld zijn de financiële aspecten van de samenwerking, intellectuele eigendomsverhoudingen, alsmede idealiter een verplichting voor de franchisenemers om mee te gaan met innovatie, al dan niet in de vorm van een gedragen herinvesteringsbeding. Maar misschien wel het belangrijkste dat moet worden verankerd in de relatie is een open communicatiestructuur tussen de franchisegever en franchisenemers.” Van Dam vervolgt: “Als franchisegever ben jij eigenaar van de formule. Neem de franchisenemers mee in de beslissingen die je neemt en die de praktijk van de franchisenemer raken. Overleg veel en vaak, iets dat zorgt voor gedragen beslissingen. Dat is modern franchisen in mijn ogen.” Hij ondersteunt het met een voorbeeld. “Online aanwezigheid is tegenwoordig voor bijna iedere franchiseformule noodzakelijk. Communiceer over de aanpak en zorg dat beide partijen profiteren. En denk logisch na; het voorkomen van conflicten is vaak logisch nadenken.”

Communicatie over vele kanalen

Voor directeur Ralph Markwat van FHC Formulebeheer is het allemaal heel herkenbaar wat Van Dam zegt. Hij is in zijn hele carrière slechts één keer met een franchisenemer voor de rechtbank verschenen, met iemand die niet voor- of achteruit wilde en conflicten zocht met de hele wereld. “En dat met ruim honderd franchisenemers en drie sterke franchiseformules”, lacht Markwat. De ondersteuning van de franchisenemer is dan ook echt ingebed in zijn organisatie. “We zijn actief om de franchisenemer te informeren over alles wat er speelt in onze organisatie. Dat doen we via nieuwsbrieven, bijeenkomsten, via een zeer actieve buitendienst die iedere franchisenemer maandelijks bezoekt, we gaan met ze op studiereis en geregeld nodigen we ze ook hier uit in ons hoofdkantoor voor een training in ons eigen trainingscenter.” Doel van dat alles is ook om de franchisenemers in beweging te krijgen, erkent Markwat. “Het collectief staat voorop, maar we sluiten onze ogen niet voor het individuele belang. Daarom kunnen ondernemers via ons interne systeem, het formulenet, onder meer hun omzetten vergelijken met die van collega’s. Dat geldt ook voor de personeelskosten, de winst en de marketinguitgaven. Dit benchmarken zorgt voor de juiste inzichten, op basis waarvan kan worden gestuurd. En daarop passen we de dienstverlening en begeleiding vanuit de franchiseorganisatie aan. Zo halen ondernemers het beste uit hun vestiging.” 

Positief

FHC begeleidt franchisenemers ook, zegt Markwat. Dat verloopt positief. De discussies over misstanden in franchise vindt hij dan ook buitenproportioneel en tendentieus. “We horen steeds dezelfde verhalen, maar eigenlijk zijn de problemen te herleiden naar een paar situaties. Ik ben blij dat men ingezien heeft dat de Nederlandse Franchise Code als een kanon werd ingezet op een mug. De diversiteit aan sectoren waarin franchise wordt bedreven als samenwerkingsvorm is enorm, één wet die diep ingaat op alle aspecten in al die sectoren is ondoenlijk en zou de succesvolle samenwerkingsvorm kapot reguleren.” Markwat doelt daarbij op zijn mening dat franchisenemers best geprikkeld mogen worden om een topprestatie neer te zetten. 

“Een prognose moet gebaseerd zijn op deugdelijke uitgangspunten. Maar nu zal je zien dat franchisegevers ofwel alle prognoses uitbesteden of enorme veiligheid betrachten in het afgeven van adviezen en motiverende prognoses. Soms moeten we scherp inzetten om een franchisenemer te motiveren om optimaal te presteren. Zo van: deze week gaan we 150 milkshakes verkopen. Ook om ze te prikkelen. Dafne Schippers motiveer je ook niet door tegen haar te zeggen dat ze de honderd meter moet lopen in achtentwintig seconden. Nee dan wordt het nooit een nieuw record onder de tien seconden.” Hij grijpt daarbij ook terug op het wetgevingstraject; de wet zou moeten dienen om een commerciële samenwerking goed te laten verlopen is de gedachte van Markwat. “Vooraf heldere afspraken over elkaars rol in de samenwerking en de mate van overleg ten aanzien van de innovatie van de formule, geven franchisenemers dan inzicht of zij zichzelf thuis voelen in een dergelijke samenwerking of dat zij toch liever het wiel zelf uitvinden zonder franchisesamenwerking.” Het is om die reden vaak maatwerk bij FHC. “We kiezen voor een persoonlijke benadering, vandaar ook dat we een minimum aan conflicten hebben in de organisatie. En als er iets speelt, dan lossen we het op. Samen.” Van Dam knikt instemmend. “Het is het schoolvoorbeeld van hoe het hoort te gaan. De franchisegever is de coach, de motivator. Daarbij is men open en transparant, er worden best practices gedeeld en de franchisenemer kan intern trainingen volgen.”