Alternatieve vormen van financiering

Franchisenemers, maar ook franchisegevers lopen steeds vaker op tegen financieringsproblemen. Banken zijn bijzonder terughoudend in het verstrekken van kredieten. Alternatieve vormen van financiering, zoals crowdfunding en microkredieten bieden uitkomst, zo blijkt uit de verschillende ‘succes stories’ die Franchise+ optekende.

Je kunt tegenwoordig geen krant of tijdschrift openslaan of het woord crowdfunding staat met chocoladeletters in de kolommen. Niet gek, financiering van nieuwe winkels of concepten door de massa is een regelrechte hit. Bij crowdfunding is het de bedoeling dat veel particulieren een klein bedrag investeren en dat door al deze kleine investeringen bij elkaar, het project volledig wordt gefinancierd. Crowdfunding verloopt zonder financiële intermediairs, zoals banken. Investeerders en ondernemers worden direct met elkaar in contact gebracht via speciale (online) crowdfundingplatforms. “De geldzoeker moet er zelf voor zorgen dat hij zoveel mogelijk mensen enthousiast krijgt voor zijn onderneming of project”, weet Frank Onderdelinden van B&P Franchise en Formule Advies. Hij adviseert franchisenemers en franchisegevers over alternatieve vormen van financiering. “Dit zijn vaak bestaande klanten van ons, die of iets nieuws willen beginnen of een volgende stap met hun onderneming willen zetten.” Onderdelinden fungeert daarbij als intermediair. “Voor succesvol crowdfunden is een goed businessplan onmisbaar. Ook moet de geldzoeker over voldoende aflossingscapaciteit beschikken en kunnen aantonen dat die uitstekende ondernemerskwaliteiten bezit. Als dit allemaal het geval is, dan helpen wij ondernemers dit te beschrijven en te verwerken in een goede pitch die wordt aangeboden aan de websites Geldvoorelkaar.nl of KapitaalopMaat.nl, beide grote crowdfundwebsites in Nederland.” De ondernemers vragen op deze websites belangstellenden om een deel van het benodigde bedrag in te leggen. Het merendeel van de financiers kent de ondernemer in kwestie niet persoonlijk. Onderdelinden: “Zo hebben wij onlangs voor indoor speelparadijs Monkey Town in korte tijd een aanzienlijk werkkapitaal van 180.000 euro via crowdfunding opgehaald. Een wervende pitch, ondersteund met foto’s en een prachtige film heeft hierbij geholpen. Ook hadden we voor investeerders die 2.000 of 5.000 euro inlegden, leuke incentives, zoals gratis toegangskaarten en gratis geheel verzorgde kinderfeestjes.”

Voordelen

Crowdfunden is vaak noodzaak omdat het geld niet of moeilijk via een bancaire lening kan worden verkregen, maar is ook populair vanwege de voordelen die het biedt. Zo krijgt de investeerder een prima rente van tussen de vier en dertien procent, afhankelijk van het risico van het te financieren project. Daarbij krijgt de geldzoeker met behulp van crowdfunding vaak makkelijker en sneller een financiering dan bij de bank. Ook is de lening over het algemeen kortlopend, maximaal vijf jaar. “Bovendien houdt men zelf alle touwtjes in handen: de investeerders krijgen geen zeggenschap of aandelen. Daarnaast is crowdfunding ook uitermate geschikt als aanvullende financiering, bijvoorbeeld als de bank maar een deel van het benodigde geldbedrag wil financieren”, aldus Onderdelinden. Bij de vestiging van Doppio Espresso, die eind vorig jaar in de Utrechtse binnenstad werd geopend, was dit laatste het geval. Via crowdfunden is de benodigde 37.500 euro alsnog binnengehaald. “Als een bank niet alles wil financieren en ‘nee’ zegt, kun je als ondernemer het bijltje erbij neergooien of je kunt denken, ik ga er toch voor. En in dat geval is crowdfunding een prima middel”, weet Jonathan Teoh van Doppio Espresso. Het succes van crowdfunden staat of valt volgens hem met de overtuiging van de ondernemer. “Onze Utrechtse ondernemer gelooft echt in het succes van het concept. Hij durfde dit ook breed uit te dragen en heeft zijn naaste omgeving, vrienden, familie en kennissen, maar ook onbekende mensen overtuigd van het investeren van geld in zijn onderneming. Zijn droom.” Vooral dit laatste vinden velen volgens Teoh lastig. “Immers de omgeving is vaak sceptisch over het zelfstandig ondernemerschap. Dat brengt toch risico’s met zich mee? En je pensioen dan? Toch zijn dit wel vaak de mensen die je helpen, de mensen die als eerste geld investeren in jouw concept. Maar dan moet je het wel zelf aanjagen, het hen durven vragen.”

Enkele procenten

Doppio Espresso krijgt jaarlijks veel franchiseaanvragen, zo’n 400. Slechts enkele procenten daarvan opent ook daadwerkelijk een zaak. Het benodigde geld speelt hierin een rol. Gemiddeld bedraagt de investering voor een vestiging van Doppio Espresso tussen 200.000 en 250.000 euro. “Daarvan moet minimaal 25 procent, zo’n 40.000 euro eigen vermogen worden ingebracht, zo eisen ook de banken. Vijf jaar geleden was dat bedrag nog geen 30.000 euro”, weet Teoh. “Bovendien deden banken in het verleden nooit moeilijk over de zogenoemde huurborg, tegenwoordig moet je ook dit allemaal zelf financieren.” Crowdfunding kan helpen dit alsnog gefinancierd te krijgen, zo weet ook Onderdelinden. “Het speelt in op de behoefte van mensen om financiële steun te bieden aan ondernemers of projecten waarin zij geloven. De investeerders worden in feite ambassadeurs, fans van de onderneming of het project.” Dat is ook precies wat het succesconcept Yoghurt Barn wil bereiken. Yoghurt Barn kwam in aanraking met crowdfunding bij de plannen voor een tweede vestiging. “In Utrecht hadden we een eerste zaak geopend. Een succes, het smaakte naar meer, maar daar was wel geld voor nodig”, vertelt Wouter Staal van Yoghurt Barn. Bij de bank ving hij echter bot. “We bestonden net en konden de noodzakelijke lange termijn winst- en verliesrekening niet overhandigen.” Via crowdfunding kwam het toch goed.
Staal: “Al snel hadden we de benodigde 50.000 euro binnen, onder meer dankzij een uitgebreide marketingcampagne. Dit is essentieel, je moet het verhaal goed over de bühne brengen. Wat houdt het concept in, hoe positioneer je het, wat is het unieke karakter, het onderscheidend vermogen. Vertel het, enthousiasmeer je omgeving en dan komen de gelden ook sneller los.” Het zijn volgens Staal voornamelijk ‘vreemden’ die investeren, niet zozeer de directe omgeving. “Het grootste deel van het geld, zo’n 75 procent, is afkomstig van investeerders die we niet kennen. Dit zijn mensen die dankzij de marketingcampagne zijn gaan geloven in ons concept, echte ambassadeurs.” Het succes is voor Staal reden om nadrukkelijk te kijken of crowdfunding een onderdeel kan worden van de franchiseovereenkomst. “Het is ontzettend belangrijk dat beginnende franchisenemers hun concept kunnen ‘verkopen’ aan de menigte. Via crowdfunding leren ze hoe ze de media moeten bespelen en beseffen ze beter wat er allemaal voor nodig is om een winkel te kunnen starten, ook op financieel gebied. Dat is meteen een goede basis voor succesvol ondernemerschap.”

Touwtjes in eigen hand

Alec Clement van WAAR, de cadeauwinkel voor bijzondere, duurzame producten, legt niet zoals bij Yoghurt Barn de bal neer bij de franchisenemer, maar houdt als franchisegever veel meer de touwtjes in eigen hand. “Het verhaal moet kloppen in beeld en tekst en aansluiten bij de doelgroep. Dat geldt ook voor het platform, waarop wij onze pitches presenteren. Alle projecten op Oneplanetcrowd dragen een steentje bij aan een betere planeet; ze zijn milieuvriendelijk of hebben een sociaal-maatschappelijke meerwaarde.” Inmiddels heeft de duurzame winkelformule WAAR via crowdfunding een kleine 70.000 euro ‘opgehaald’. Bijna voldoende om drie winkels te openen. “Wij stellen heel duidelijk dat we per winkel een bedrag van 25.000 euro nodig hebben. Dat maakt het ook meteen heel tastbaar voor investeerders.” Bovendien prikkelt WAAR potentiële investeerders met incentives. “Vooral bij de start is het van belang dat je direct een aantal investeerders aan je bindt. Dit proces kun je versnellen door bijvoorbeeld de eerste 25 investeerders extra te belonen. Zo doe je iets terug. Bij ons hebben ze de keuze uit een geschenkenpakket, vergoedingen in cadeaukaarten of rente.”

Geld en kennis

Crowdfunding is dus vaak succesvol, maar er zijn daarnaast meer alternatieve vormen van financiering. Zo kunnen ook franchisers in de provincie Utrecht tegenwoordig terecht bij de Kredietunie Midden-Nederland. De coöperatie, die door de Autoriteit Financiële Markten (AFM) is erkend, is opgericht voor en door ondernemers met als doel het beschikbaar stellen van kennis en geldmiddelen aan MKB-bedrijven in de provincie Utrecht en de regio’s Eemland, Gooi en Vechtstreek. “Wij richten ons op MKB-kredieten met een omvang tot 250.000 euro”, laat bestuursvoorzitter Hendrik-Jan Oskamp weten. Hoe werkt het? De Kredietunie brengt (startende) ondernemers in contact met ondernemers die hun strepen al hebben verdiend. “En die hun geld wel willen investeren in nieuwe of bestaande succesvolle ondernemingen en franchiseconcepten”, aldus Oskamp. Dit proces vindt net als bij crowdfunding grotendeels online plaats via een daarvoor speciaal ingerichte website, kredietuniemiddennederland.nl. Ook bij de Kredietunie zijn er voorwaarden gesteld aan de geld vragende partij. Zo is een goed en degelijk bedrijfsplan noodzakelijk, evenals een verlies- en winstrekening en eigen vermogen. “Investeerders leggen per initiatief minimaal 10.000 euro en maximaal 50.000 euro in. In totaal mogen ze maximaal een half miljoen investeren. Zij krijgen zes procent rente over het geïnvesteerde bedrag.” De geldzoekers krijgen het geld in bruikleen, als een soort annuïteitenlening. “Voor elke termijn is het aflossingsbedrag gelijk, zodat de totale lening inclusief rente aan het einde van de looptijd is terugbetaald”, vertelt Oskamp. De looptijd bedraagt gemiddeld vijf jaar. De rente voor de geldzoekers bedraagt acht procent, dat is de zes procent voor de investeerders en twee procent voor de Kredietunie, die hiermee volgens Oskamp de eigen werkzaamheden financiert. Geldaanvragen worden kritisch beoordeeld door het bestuur. “Lang niet alles wordt goedgekeurd, zo’n dertig procent voldoet aan onze voorwaarden”, aldus de voorzitter. Maar het gaat bij de Kredietunie Midden-Nederland niet alleen om geld. De kredietverstrekkers zijn collega-ondernemers die, naast het verlenen van krediet, de kredietnemers ook ondersteunen met kennis en advies. Oskamp: “Zo fungeren de kredietverstrekkende leden als coach voor de krediet vragende collega’s. Zij zetten zich in voor het succes van deze ondernemers en vergroten daarmee de kans op het slagen van de onderneming.” Het concept van de Kredietunie slaat aan. Inmiddels lopen er zeven of acht aanvragen, zo bevestigt de voorzitter van de Kredietunie. “De lijst van potentiële geldschieters bestaat uit zo’n vijftig namen, maar dat wordt snel verdubbeld, is mijn verwachting.” Het totale bedrag aan leningen dat de Kredietunie Midden-Nederland dit jaar verwacht te verstrekken is circa 2,5 miljoen euro. Oskamp: “Over drie of vier jaar is dat zes à zeven miljoen euro om vervolgens door te groeien naar tien miljoen euro.”

Samenwerken

Qredits heeft soortgelijke ambities als de Kredietunie. Qredits is een kredietverstrekker voor ondernemers, waarin de grote banken en de overheid samenwerken. De financiële basis van Qredits is verkregen bij de overheid, negen verzekeraars en vier banken, die gezamenlijk zo’n 120 miljoen euro beschikbaar stellen. Dit geldt wordt in de vorm van Microkrediet (tot 50.000 euro) en MKB-krediet (tot 150.000 euro) uitgezet. “Deze funding is tot eind 2016 voldoende om de groei van Qredits te kunnen financieren en toe te groeien naar jaarlijks 2.000 te verstrekken Microkredieten en 400 MKB-kredieten”, vertelt directeur Elwin Groenevelt. Qredits heeft in het vijfjarige bestaan al zo’n 28.000 kredietaanvragen ontvangen. Ongeveer 20.000 daarvan zijn in behandeling genomen. “Een kleine 5.000 daarvan zijn gehonoreerd en een groot deel van deze bedrijven is nu erg succesvol, waaronder enkele franchiseorganisaties”, vertelt Groenevelt. Ruim een derde van de klanten van Qredits heeft een omzet van meer dan 100.000 euro. Groenevelt: “Eén op de vijf gaat zich herfinancieren bij een bank en groeit door tot een MKB-bedrijf van formaat. En ja, natuurlijk stoten ook wij wel eens ons hoofd, maar het totale default-percentage van Qredits ligt op slechts op 3,1 procent.” Dit is laag, zeker als je het vergelijkt met het default-percentage bij de banken dat op zeven procent ligt. “Hoe dat kan? Qredits staat dicht bij de ondernemers. Zo wordt voorafgaand aan de financiering de ondernemer thuis bezocht. Dat maakt ons uniek, bij banken is het immers altijd andersom en moet je als geldzoeker op bezoek bij de bank”, zegt Groenevelt. Bovendien financiert Qredits niet alleen, ze hebben ook een compleet team van vrijwilligers die als coach fungeren. Zij begeleiden de ondernemers op weg naar succes. Qredits is hiermee de oplossing voor ondernemers die nog niet kunnen voldoen aan de gebruikelijke acceptatiecriteria van reguliere banken of extra ondersteuning nodig hebben om hun ondernemersplannen te laten slagen. Verder is bij Qredits het plan van de ondernemer het uitgangspunt. “Niet zijn verleden, niet een eventuele BKR-vermelding of een eerder faillissement, maar het idee, het concept staat centraal in de beoordeling. Daardoor is de kans op krediet hoog, hoewel wij natuurlijk wel kritisch zijn. Het moet wel kloppen en goed zijn onderbouwd.”

Branchevereniging Nederland Crowdfunding

Crowdfundingplatforms hebben de branchevereniging Nederland Crowdfunding opgericht. De platforms Crowdaboutnow, Geldvoorelkaar, OnePlanetCrowd, Share2start, Symbid en Wekomenerwel zijn hierbij aangesloten. Deze branchevereniging vertegenwoordigt hiermee 95 procent van de markt van crowfundingplatforms voor bedrijfsfinanciering.