25 jaar friendchise bij The Read Shop

De franchiseformule The Read Shop bestaat 25 jaar. Ondertussen is de formule onderdeel van het grotere geheel van de Retail Development Company maar de pure ondernemerssfeer van weleer waart nog steeds prominent door het bedrijf.

Koos Boukens stond aan de basis van The Read Shop. Hij begon zijn carrière op zijn vierentwintigste bij HEMA. Via VNU (momenteel Sanoma), waar hij eindigde in de functie van commercieel directeur van De Boekelier, ging hij in 1992 zelfstandig verder. ‘Met de benen in de modder' richtte hij zelf de eerste winkel van The Read Shop in.

The Read Shop ontwikkelde zich later tot Retail Development Company met een franchise- en een inkooptak en is inmiddels een vooraanstaande marktpartij in Nederland in het segment voor boek en kantoor, tijdschrift, wenskaart, cadeau en tabak.

The Read Shop begon direct als een vorm van franchise waarbij de ondernemer en onderlinge samenwerking centraal staan. Boukens doopte het concept tot ‘friendchise’. Het assortiment werd toegespitst op tijdschriften en wenskaarten, met daarnaast ruimte voor boeken en kantoorartikelen. ‘Meer dan lezen alleen’, luidde de pay-off waarmee de markt werd betreden. Koos Boukens ging als algemeen directeur in 2007 met pensioen. Maar tien jaar later is hij als adviseur op de achtergrond nog altijd betrokken bij zijn geesteskind.

Belangenvereniging

De eerste The Read Shop opende medio 1992 in Zoetermeer, de rest volgde al snel erna, met name in Amsterdam en omstreken. Daarna ging de groei gestaag door. Het aantal franchisevestigingen is momenteel 171.

“De formule is ontwikkeld voor en door ondernemers en dat geldt nu nog”, benadrukt manager retail van RDC, Marc Pontier. Hij wijst op de belangenvereniging van The Read Shoppers die ook al bijna 25 jaar bestaat. Om de zes weken gaat het bestuur van deze ondernemers in overleg over het te voeren beleid. Zij adviseren het hoofdkantoor en hebben instemmingsrecht bij belangrijke beslissingen.

Onder de belangenvereniging hangen weer commissies die contact hebben met de leden in het land, waardoor de inspraak doorsijpelt naar alle ondernemers. Precies zoals het in de nieuwe Nederlandse Franchise Code is omschreven.

Plantage Boekhandel

Kort na de oprichting van The Read Shop maakte Boukens een samenwerkingsafspraak met Postkantoren voor een joint-venture: de Postkantoorwinkel. Toen de Postkantoorwinkel werd overgenomen door PostNL ging hij verder met het uitbouwen van de formule The Read Shop. Er kwamen nieuwe vestigingen en een grote sprong werd gemaakt met de acquisitie van De Boekelier in 2003. Die winkels werden omgebouwd naar The Read Shop.

Ondertussen vormde deze franchiseformule de hoofdmoot van een breder bedrijf, RDC. Een andere tak is Plantage Boekhandel. In 2000 werden de Belgische Standaard Boekhandels in Nederland gekocht. De familie Boom had twee winkels en inspireerde de nieuwe eigenaar tot de naam voor de formule: meerdere bomen zijn immers een plantage. De Plantage Boekhandel is ook onderdeel van de Retail Development Company evenals de boekhandels die gebruik maken van een aantal diensten van RDC en onder eigen naam opereren.

Innovatie

In 2008 won The Read Shop de innovatieprijs van de boekenbranche vanwege het invoeren van hergebruik van materialen bij de inrichting van nieuwe winkels. “Als we bestaande interieurdelen kunnen hergebruiken voor een nieuwe winkel dan doen we dat”, benadrukt Marc Pontier. “Dat betekent ook een kostenbesparing voor de ondernemer bij de ombouw van zijn winkel en dat heeft onze groei versterkt.” Die benadering past naadloos bij de formule, want The Read Shop is nog altijd ‘friendchise’ ofwel ‘hart voor franchise’, stelt hij vast.

De huidige bestuurder Jos Boot moest tijdens de crisisjaren keuzes maken om het bedrijf te laten overleven. Hij voer scherp aan de wind, saneerde waar nodig en ontwikkelde met zijn team daarnaast creatieve vormen van samenwerking. Er kwamen shop-in-shops in de supermarkten van Coop en PLUS en in de drogisterijen van DIO.

De nieuwste ontwikkeling is een vestiging in de schil om de supermarkt. Daar zitten The Read Shops al dan niet in combinatie met een drogisterij of Prima (Blokker groep). Wat de consumenten hebben bespaard in de supermarkt, geven ze vervolgens uit aan cadeautjes in The Read Shop. Pontier: “De consument is nog altijd op zoek naar een cadeautje. We bewegen steeds mee met de behoefte van die consument.”

Combinatiewinkels

The Read Shops kregen meerdere verschijningsvormen. Een Express (met het accent op rookwaren), een The Read Shop en in 2017 wordt een grote XL gelanceerd met daarin meer ruimte voor boeken. Daarbij wordt steeds nauwkeurig afgewogen of de gekozen variant goed past bij de ondernemer en het verzorgingsgebied.

De waaier van RDC, het nieuwe logo, wordt voller en kleurrijker. Want sinds de fusie met Tabaronde bv in het voorjaar van 2016 vallen ook de tabaks- en gemakswinkels van Vivánt, Tabaronde en Techador onder de holding. Hierdoor is een samenwerkingsverband ontstaan van ruim 600 winkels met circa dertig medewerkers op het hoofdkantoor in Breukelen.

Berry van Kruistum: “Handen vrij voor verkoop”

Hij was een van de jongste ondernemers van The Read Shop toen hij vijftien jaar geleden in het diepe sprong en de winkel in Doorn overnam. Inmiddels is Berry van Kruistum (41) gepokt en gemazeld in het vak. Als routinier begeleidt hij nieuwe franchisenemers die bij hem stage komen lopen.  

Hij startte in een donkere winkel waarvan de inrichting nu ouderwets genoemd zou worden. Enkele verbouwingen later heeft hij een vestiging met het hedendaagse uiterlijk van de formule.

Boeken, tijdschriften, kantoorartikelen en wenskaarten zijn de pijlers in het assortiment. De post en rookwaren ziet hij vooral als traffic generatoren. De zaak is gegroeid. Hij heeft vier fulltimers in dienst en zijn vrouw ondersteunt de winkel op de achtergrond en verzorgt onder andere de administratie. Op de drukke vrijdagen en zaterdagen komen er parttimers voor het afrekenen. Dan heeft hij zijn handen vrij voor wat hij echt leuk vindt: verkopen en advies geven over boeken, tijdschriften en wenskaarten.

Een vijfde vaste kracht is in aantocht, een ‘copycat’ van hemzelf. Dan gaat hij meer tijd steken in het organiseren van lezingen en signeersessies. Op The Read Shop is hij nog lang niet uitgekeken. “Want de formule zit niet stil, denkt mee, biedt vrijheid en kijkt altijd wat er nog meer te doen valt.”  

Gerrit Holtvoort: “Er is weinig hiërarchie”

Sinds april 1999 is Gerrit Holtvoort franchisenemer in Delden voor The Read Shop. Achttien lentes later opende hij zijn tweede winkel. De bestaande ondernemer van Bruna besloot zijn winkel aan de Markt in Hengelo te sluiten en Holtvoort stapte dankbaar in die leemte op zo’n mooie locatie in een stad met 81.000 inwoners. Tweemaal per week vindt hier een grote markt plaats.

Echt iets voor zijn zoon Ramon (23) en diens vriendin en leeftijdsgenoot Kelly Dreierink. “Zij hebben altijd de ambitie gehad om iets voor zichzelf te beginnen en in Hengelo liggen kansen voor een jong ondernemersstel. Op termijn gaan zij de zaak overnemen.” Door hergebruik van het bestaande interieur is er fiks bespaard op de investeringskosten. In de nieuwe winkel is ook een postagentschap en een ruim assortiment rookwaren, wenskaarten, kantoorartikelen, tijdschriften, boeken en kansspelen.

Hij blijft de zaak in Delden samen met zijn vriendin Mireille Vos runnen. Een ‘Express’ met een winkeloppervlakte van 300 vierkante meter waarin een postkantoor (voor de traffic) en een complete tabakspeciaalzaak onderdak hebben. Met drie meter aan sigarensoorten. Dat grote assortiment valt deels onder de twintig procent die ondernemers vrij mogen inkopen. Zo liggen er ook bijzondere cadeauartikelen zoals emaille borden in de winkel. Die producten ‘marcheren goed mee’.

Het is onder meer deze vrijheid die Holtvoort bindt aan de formule. “Daarnaast is er weinig hiërarchie. We communiceren met de directie en de regiomanager. De beslissingen gebeuren in overleg en worden ondernemers niet door de strot geduwd.”