Ziet u de bomen nog door het Crowdfunding-bos?

“Alleen ga je sneller, maar samen kom je verder”. Dit is de niet al te originele, maar wel zeer toepasselijke slogan van de 6e FranchiseFormules Netwerkmiddag, die geheel gewijd zal zijn aan het centrale thema ‘Crowdfunding & Franchise’ (18 Februari 2016, Hotel New York, Rotterdam).  

Volgens Hein van Baalen in zijn column op FranchiseFormules.NL is de gevleugelde uitspraak afkomstig uit Afrika. Hein kan dit weten want die komt nog wel eens samen met Ton van der Tang namens Fortune Coffee in Oeganda, waar de formule 200(!) koffieboeren helpt en ondersteunt bij de opleiding en bedrijfsvoering. Misschien profiteert Fortune daar indirect ook wel weer van mee want ze krijgen waarschijnlijk de meest fantastische koffiebonen retour waar ze hun klanten blij mee kunnen maken. Een prachtig voorbeeld van hoe het in de wereld kan werken: Samen kom je verder!

Shaka Zoeloe en zijn club

Die Afrikaanse herkomst van de slogan in ogenschouw nemende gingen mijn etymologisch gedreven gedachten al snel terug naar het Shaka Zoeloe-tijdperk. Toen moet die slogan voor het eerst bedacht zijn, misschien wel door de legendarische Zoeloe-koning zelf. 

Ik neem u even kort mee in de tijd voor uitleg. Shaka Zoeloe leefde naar verluid tussen 1787 en 1828 in de regio die wij nu kennen als Zuid-Afrika. Hij stond onder meer bekend om zijn enorme expansiedrang en vernieuwende tactieken, die hij graag met anderen deelde. Zo vond hij een relatief korte speer uit waar je niet alleen goed mee kon werpen maar ook mee kon zwaardvechten. Hij deed met die innovatieve oplossing later wel wat minder fraaie dingen, maar die laat ik hier achterwege. In zijn directe omgeving hadden de meeste zelfstandig opererende krijgers zijn lijfspreuk (en onze pakkende slogan) al gauw door. Daar waar je in je eentje weliswaar sneller en ongezien in de ‘bush-bush’ dingetjes kon ondernemen wisten zij natuurlijk dat je alleen toch wel vrij kwetsbaar was. En dat je met een hele club achter je uiteindelijk “verder kwam”. Lees: je kon in gezamenlijkheid meer gebied, koeien en vrouwen veroveren en dat eenmaal verkregen “marktaandeel” langer in bezit houden. Ook kon je van je collega-stamleden afkijken hoe je zo'n handige speer met een punt en een tweezijdig snijblad kon produceren. En je leerde van de coach-zoeloe hoe je daar vervolgens zoveel en zo effectief mogelijk koppen mee kon snellen. Het was ook veiliger binnen de stam want met de speciaal daarvoor aangestelde bouw-zoeloe wierp je snel en vakkundig een paar hoge muren op (de vestiging) met lange speerpunten en daarop gespiesde koppen van tegenstanders (de huisstijl zeg maar). Om je heen was iedereen altijd alert op gevaarlijke invloeden van buitenaf en samen kon je die wel de baas. Een andere fijne bijkomstigheid was dat je verkregen buit na de jacht kon delen. Ving jij een keer niks dan bracht je collega-stamlid misschien iets mee en dan had je toch wat te eten. 

Al die voordelen bij elkaar zorgden er voor dat jij als stamlid van Shaka Zoeloe destijds langer (over)leefde dan als ‘lone wolf'. Samen kom je verder! Shaka Zoeloe breidde zijn succesformule dan ook in recordtempo uit van 500 naar 50.000 mannen. Later leverde hem dat overigens niet snel genoeg resultaat (terrein) op en toen besloot hij om voortaan direct maar hele volksstammen over te nemen. In de hoogtijdagen van Shaka Zoeloe was het volledige Oosten van Zuid-Afrika zijn afgebakende werkgebied (al hadden ze toen nog geen postcode- of Cebuco gebieden).

Waar wil hij nu naartoe met dit hele verhaal, zie ik u denken. Waarom neemt hij zo'n lange aanloop? Nou, het leek me wel een vermakelijk stuk tekst met leuke verbanden. En als u nu nog steeds aan het lezen bent dan is het dat klaarblijkelijk ook geworden. Lees dus vooral verder.

Franchiseformules, de bank en financiering

Over verbanden gesproken (terug naar de content unit), die club van Shaka Zoeloe leek natuurlijk (abstract bekeken) best wel een beetje op een florerende franchiseformule. Ik weet niet of nieuwe (aspirant-)stamleden zich destijds ook moesten inkopen bij het stamhoofd met vrouwen, koeien, pareltjes of spiegeltjes maar op zich ligt er wel een mooie parallel naar het Nederland van nu en naar de franchisebranche. Waar veel formules op een moderne, maar toch ook enigszins vergelijkbare wijze hun dagelijkse ding aan het doen zijn. Met zijn allen handel drijven, daarin succesvol zijn, met verrassende innovaties komen, het delen van opgedane kennis en ervaring, marktgebied veroveren. En daarbij profiteren van (naams)bekendheid, schaalgrootte en gezamenlijke inzet.

Om aan te sluiten bij een franchiseformule en om mee te delen in de buit moet je anno nu uiteraard wel eerst zelf wat parels inbrengen. ‘Benodigde investering’ zoals dat zo mooi heet. Je moet een entreefee betalen om bij de club te mogen horen. Niet elke ondernemer heeft altijd het geld hiervoor (direct) beschikbaar, maar men wil wel altijd graag (veilig en snel) van start kunnen gaan binnen de formule. “Vroeger” (voor de crisis) was er dan haast vanzelfsprekend de bank die je verder kon helpen. En met een beetje geluk had de formule waar je mee in zee ging een arrangementsafspraak gemaakt met de (huis)bank waardoor jouw financieringsaanvraag nog net even iets soepeler kon verlopen. Omdat de inhoud en opzet van je bedrijfsplan en de cijfers (dankzij benchmark gegevens binnen de formule) al genoegzaam bekend waren. 

De laatste jaren echter liepen ondernemers die wilden starten als franchisenemer steeds vaker vast bij de bank en ook bestaande arrangementsafspraken tussen formule en bank boden lang niet altijd meer de gewenste uitkomst. De gemiddelde duur van de aanvraagtrajecten voor financiering via de bank liep gaandeweg op, soms tot wel 12 weken of meer. Ik zal hier verder geen oude koeien uit de sloot halen (de recessie ligt tenslotte achter ons, toch?), maar we moeten helaas wel constateren dat de banken hedentendage niet meer die 'extra mile' willen lopen voor het MKB. Ook worden er nog steeds (te) veel zekerheden verlangd van startende ondernemers voor het verkrijgen van een financiering. 

Waar dat door komt in 4 woorden? Banken kunnen slecht delen. Geen goed voorbeeld dus van: Samen kom je verder. Het ligt wel voor de hand dat franchiseformules last hebben (gehad) van deze negatieve tendens want die kunnen (konden) hierdoor minder snel en effectief uitbreiden dan ze eigenlijk zouden willen. 

Crowdfunding als oplossing?

Waar Shaka Zoeloe de oplossing voor stagnerende groei zocht (en vond) in vijandige overnames diende zich in Nederland een ander, iets vriendelijker fenomeen aan dat uitkomst kon bieden: ‘Crowdfunding’. Wikipedia (als encyclopedie van de gehele internet gemeenschap naadloos aansluitend bij dit verhaal) schrijft over Crowdfunding: "Het is een alternatieve wijze om een project te financieren. Particulieren en/of bedrijven investeren een klein bedrag en al deze kleine investeringen bij elkaar financieren volledig het project. Dit in tegenstelling tot bankkredieten en grootinvesteerders, waarbij er sprake is van slechts één of enkele investeerders die een groot bedrag inbrengen. Deze kleine investeerders noemt men 'the crowd', het Engelse woord voor de mensenmassa".

Crowdfunding past natuurlijk perfect bij de ontwikkelingen in de moderne maatschappij, waar alles steeds meer in het teken komt te staan van 'collectieven' en 'het delen'. Ik refereer dan bijvoorbeeld aan het succes van partijen als Airbnb, Uber, het onstaan van energiecollectieven, zakelijke collectieven enz. Crowdfunding lijkt inmiddels ook steeds meer voet aan wal te krijgen in de franchisebranche. Althans, als je alle berichten leest over nieuwe vestigingen van franchisenemers waarbij de financiering (mede) mogelijk gemaakt werd door crowdfunding. Bij de formule fit20 alleen al openden 11 franchisenemers hun studio’s waarbij het benodigd kapitaal (meestal zo rond de € 45.000,-) werd binnengehaald via een crowdfunding platform. Wat ook opvalt is de snelheid waarmee dit kapitaal bij elkaar gebracht wordt: sommige businesscases van fit20 werden binnen een half uur na publicatie op een website gefinancierd door “the crowd”. De over het algemeen 'informal investors' ontvangen ergens tussen de 6 en 9% rente over hun investering (afhankelijk van risicostatus en een aantal andere factoren). Binnen 1-2 weken gaat het geld rond en kan de franchisenemer los. Wederom een heel mooi voorbeeld van: Samen kom je verder!

Crowdfunding is dus hot en 'big business' aan het worden. Rob Wolthuis van MKB Nederland zei daar onlangs over tegen de NOS: "Bedrijfsinvestering door crowdfunding is nog klein, maar het groeit. Nu wordt 130 miljard euro in Nederland nog door de banken verstrekt en 80 miljoen door crowdfunding. Maar die 80 miljoen groeit in een rap tempo". 

Wildgroei aan alternatieve financieringsmogelijkheden 

Maar nou het complicerende deel van het verhaal. U wist: er komt een staartje. Nog nooit in de geschiedenis van het franchisenemerschap waren er zoveel alternatieve financieringsmogelijkheden beschikbaar. Inmiddels zijn er in Nederland zo’n 80 crowdfunding platformen actief! Een greep uit de wat bekendere namen: Geldvoorelkaar.nl, Kickstarter, Collin Crowdfund, Capital Circle, Kapitaal op Maat. Daar kwam in oktober nog de overname bij van het van oorsprong Duitse Zencap (ook hier actief) door de Britse mega-crowdfunder Funding Circle. Het bedrijf heeft grootse plannen en wil volgens NOS op korte termijn deze markt in ons land veroveren. 

Om het verhaal nog iets onoverzichtelijker te maken voor de startende franchisenemer op zoek naar alternatieve financiering zijn er naast de bovengenoemde crowdfunding initiatieven in de markt nog een aantal andere financieringsmodellen ontstaan die weer nét even iets anders werken. Maar die ook succes boeken. Zoals Symbid, een snelgroeiend financieringsplatform dat alle vormen van financiering bij elkaar brengt. Of de stichting Qredits: een onafhankelijke en private kredietverstrekker (zonder winstoogmerk) die ondernemers niet alleen helpt met financiering tot € 250.000,-, maar ook een stuk coaching verzorgt. En dan zijn er nog formules actief die zelf hun franchisenemers financieren en participeren in nieuwe vestigingen van hun franchisenemers. Allemaal duiken ze in het gat dat de banken (al dan niet bewust) achter zich hebben gelaten. 

Inmiddels wordt het ene na het andere initiatief gelanceerd en het is lastig voor formules en startende franchisenemers om in deze maalstroom van alternatieve financieringsmogelijkheden het juiste inzicht te verkrijgen. Om de problematiek te onderstrepen ging onlangs een nieuwe financieringswijzer voor het midden- en kleinbedrijf online, de Ondernemerskredietdesk. Hierbij zijn o.a. het Ministerie van Economische Zaken, MKB-Nederland, VNO-NCW en de Nederlandse Vereniging van Banken (NVB) betrokken. 

Desondanks blijft het voor elke franchisenemer die van start wil, maar ook voor veel franchisegevers en hun adviseurs steeds weer een puzzel: Wat is de beste financieringsvorm? Wil ik informal investors of wil ik investeerders die ook een kwalitatieve bijdrage kunnen leveren aan mijn onderneming? Wat betaal ik precies aan rente? Doet de bank ook (deels) mee? Moet ik dan misschien 'stapelen'? Of kan alles beter via crowdfunding gaan verlopen? En wat is het beste of hiervoor meest geschikte (crowdfunding) platform?

De 6e FranchiseFormules Netwerkmiddag

Bovengenoemde vragen zullen tijdens de 6e FranchiseFormules Netwerkmiddag aan de orde komen op donderdag 18 Februari a.s. in Hotel New York in Rotterdam. De middag is toegankelijk voor franchisegevers, formule management en franchisenemers die zitting hebben in de franchiseraad van een formule. Onder het motto: 'Samen kom je verder!' gaan we de hele middag kennis delen over crowdfunding en kunt u kennismaken met specialisten op dit gebied.  

Het programma ziet er als volgt uit:

12:30 – 13:15 uur: Inloop: lunch / Netwerkmoment;
13:15 – 13:30 uur: Aanvang: introductie aanwezigen;
13:30 – 14:00 uur: Presentatie dhr. Gerard Gerritsen (sr. partner Franchising Etc.);
14:00 – 14:15 uur: Vragen / (Forum)discussie;
14:15 – 14:45 uur: Presentatie dhr. Coert Coomans (Co-founder Capital Circle);
14:45 – 15:00 uur: Vragen / (Forum)discussie;
15:00 – 15:30 uur: Pauze / Netwerkmoment;
15:30 – 16:00 uur: Presentatie dhr. Walter Vendel (franchisegever fit20);
16:00 – 16:15 uur: Vragen / (Forum)discussie;
16:15 – 16:45 uur: Presentatie dhr. Korstiaan Zandvliet (CEO / co-founder Symbid);
16:45 – 17:00 uur: Vragen / (Forum)discussie / Afsluiting;
17:00 – 18:00 uur: Borrel / Netwerkmoment.

De FranchiseFormules Netwerkmiddag 2016 wordt mede mogelijk gemaakt door AG Hart Advocaten en MCR Retail. Wilt u meer weten over de 6e FranchiseFormules Netwerkmiddag en uw eventuele deelname bevestigen? Bezoek dan de event website: www.Netwerkmiddag.nl 

Jan-Piet Broersma
Managing Partner Franchising Etc.