Franchisenemersvereniging van groot belang!
De in 2021 ingevoerde Wet franchise beoogt het overleg tussen franchisenemers en franchisegever te stimuleren. Naast informatieverplichtingen, goed franchisegeverschap en goed franchisenemerschap en de verplichtstelling van een goodwillbepaling in de franchiseovereenkomst is in de wet ook een instemmingsrecht voor franchisenemers opgenomen. Bij (kort gezegd) een voorgenomen eenzijdige wijziging van de franchiseformule moet franchisegever instemming ophalen bij haar franchisenemers als de gevolgen van die wijziging een bepaalde financiële impact heeft. Daarvoor dienen franchisegever en franchisenemers een drempelwaarde af te spreken. Die waarde bepaalt wanneer het instemmingsrecht geldt. Wijziging van de formule met financiële consequenties boven de drempel zijn instemmingsplichtig. Hoe lager de drempel hoe groter het instemmingsrecht.
De Wet franchise wil niet alleen franchisenemers beschermen tegen (te) grote financiële gevolgen van formulewijzigingen. De wetgever wil ook het overleg tussen franchisegever en franchisenemers stimuleren. Het instemmingsrecht heeft immers tot gevolg dat franchisegever en franchisenemers met elkaar in gesprek moeten over de gevolgen van een voorgenomen formulewijziging. Franchisegever kan dan franchisenemers informeren over nut en noodzaak van de wijziging. Als de franchisenemers overtuigd zijn, zullen zij instemmen. Als zij niet overtuigd zijn dan zal verder moeten worden overlegd. Zo nodig kunnen aanvullende afspraken worden gemaakt waardoor franchisenemers wel kunnen instemmen met de wijziging.
In verband met het verkrijgen van instemming is het nuttig als franchisenemers zijn verenigd in een franchisenemersvereniging (hierna: “franchisevereniging”). Voor franchisenemers heeft dat het voordeel dat hij niet op individuele basis maar via de franchisevereniging met franchisegever kunnen overleggen. Voor franchisegever heeft het bestaan van een franchisevereniging evenzo het voordeel dat zij niet met alle individuele franchisenemers in overleg hoeft maar dat zij met (het bestuur van) die vereniging zaken kan doen. In de franchiseovereenkomst kan worden afgesproken dat alle franchisenemers zich tegenover franchisegever verplichten om gedurende de looptijd van de samenwerking lid te zijn en te blijven van de franchisevereniging.
De franchisevereniging dient in haar statuten de juiste doelstelling op te nemen. Die zal in het algemeen neer komen op “het behartigen van de belangen van de leden in hun relatie tot franchisegever in de ruimste zin des woords”. Leden kunnen (normaliter) uitsluitend franchisenemers zijn die een lopende franchiseovereenkomst met franchisegever hebben. Daardoor kan de franchisevereniging opkomen voor de belangen van de franchisenemers en zich als zodanig ook presenteren bij franchisegever.
De franchisevereniging kent een bestuur dat gekozen wordt door haar leden. Het bestuur bestaat meestal uit minimaal drie leden. In het bestuur kunnen eventueel extern leden zitting hebben, bijvoorbeeld een van buiten aangetrokken voorzitter of secretaris. Dat kan praktisch zijn omdat het verenigingswerk soms (heel) veel tijd vraagt die franchisenemers niet altijd hebben. Een externe voorzitter kan ook het voordeel hebben dat deze onafhankelijk van de franchisegever is en daardoor soms meer vrijheid ervaart in gesprekken of onderhandelingen. Het bestuur legt verantwoording af aan haar leden voor het gevoerde beleid. Voor sommige besluiten is soms voorafgaande instemming nodig van de leden; dat is in de statuten van de vereniging geregeld.
Het is niet ongebruikelijk dat franchisegevers aan (grotere) franchiseverenigingen een financiële bijdrage geven met het oog op de werkzaamheden van die vereniging. Ook franchisegever heeft belang bij een goed functionerende en zo professioneel mogelijk ingerichte franchisevereniging.
Een in de franchise praktijk bewezen format is de samenwerking in een franchiseraad waarin het bestuur van de franchisevereniging zitting heeft tezamen met vertegenwoordigers van franchisegever (directie). Het bestuur is, binnen haar mandaat, bevoegd de leden te binden en de directie is bevoegd franchisegever te binden. Het bestuur overlegt met de directie in de franchiseraad volgens een franchiseraadreglement. Daarin staat beschreven hoe dat overleg plaatsvindt. Bijvoorbeeld uit hoeveel leden de franchiseraad bestaat, over welke onderwerpen overleg plaatsvindt, hoe vaak wordt vergaderd, hoe er wordt gestemd, wie de agenda en de notulen opstelt en rondstuurt, hoe deze worden goedgekeurd en meer algemeen hoe de leden met elkaar omgaan in de franchiseraad. Als voor een wijziging van de formule instemming nodig is, kan die instemming via de franchisevereniging in de franchiseraad worden opgehaald. Franchisegever hoeft dan geen akkoord meer op te halen bij de individuele franchisenemers. Wel is nodig dat in de franchiseovereenkomst is bepaald dat franchisenemer gebonden is aan besluiten van de franchiseraad.
Als alle partijen zich houden aan het franchiseraadreglement dan kan het overleg zeer effectief plaats vinden. Van belang is dat partijen respectvol omgaan met elkaar en begrip tonen voor elkaars belangen en redelijke argumenten.
Omdat de franchisevereniging rechtspersoonlijkheid heeft, kan zij indien noodzakelijk in rechte optreden tegen franchisegever. Dit geeft de franchiseverenging een stevige positie. Bestuursleden kunnen zich voor hun werkzaamheden verzekeren tegen eventuele aansprakelijkheid. In het (ook recente) verleden hebben franchiseverengingen van verschillende formules gerechtelijke procedures gevoerd tegen hun franchisegever (met wisselend succes). In het algemeen geldt dat noch franchisegever noch franchisenemers gebaat zijn bij een gerechtelijke procedure (mede vanwege de mogelijke negatieve publiciteit) zodat beide partijen in de regel alles zullen doen om een gang naar de rechter te voorkomen. Ook dat dwingt tot (meer) overleg, geheel volgens de bedoelingen van de Wet franchise!
Meer weten over Volt Advocaten?
